เปิดมุมมอง “ชาลี เจริญลาภนพรัตน์” โรงไฟฟ้าขนาดเล็กแก้ปัญหาพลังงานภาคใต้?

“…ระบบไฟฟ้าเสมือนถังน้ำใหญ่ที่ทุกคนช่วยกันเติม มีก็อกน้ำออกหลายทางช่วยกันใช้ แต่มันสะสมไม่ได้มาก เพราะต้องให้ Grid Battery หรือการสูบน้ำกลับขึ้นเหนือเขื่อน ดังนั้นทุกโรงไฟฟ้าในระบบกริดเดียวกันจะสามารถส่งไฟฟ้ามาช่วยกันได้ การบริหารจัดการแหล่งพลังงานไฟฟ้าจึงเป็นเรื่องจำเป็นและเราต้องพัฒนาระบบ Smart Grid นี้ขึ้นเพื่อการแก้ปัญหาพลังงานอย่างยั่งยืน…”

ผู้สื่อข่าวไบรท์ทีวีรายงานว่า เมื่อเร็ว ๆ นี้ รศ.ดร.ชาลี เจริญลาภนพรัตน์ รองอธิการบดีฝ่ายการศึกษาและการเรียนรู้ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัว เรื่อง มุมมองเรื่องโรงไฟฟ้าขนาดเล็กและการแก้ปัญหาไฟฟ้าภาคใต้ มีเนื้อหาดังต่อไปนี้

มีหลายคนชอบพูดถึงข้อเสียของโรงไฟฟ้าขนาดเล็ก โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากพลังงานหมุนเวียนต่าง ๆ ในแง่ที่ว่า ไม่สามารถจ่ายไฟได้อย่างต่อเนื่อง 24 ชั่วโมง บ้าง ไม่มั่นคงในแง่การซ่อมบำรุงนานบ้าง จึงจะมาขยายความเรื่องนี้ ดังนี้

ปกติแล้ว สัญญาขายไฟฟ้าให้การไฟฟ้า มีสองประเภท คือ

1. แบบ Firm ต้องจ่ายไฟฟ้าให้ตลอดเวลาตามสัญญาขั้นต่ำและพร้อมจ่ายเมื่อมีโหลดไฟฟ้าไม่เกินที่กำหนดร่วมกันไว้ตามสัญญา หากไม่จ่ายไฟฟ้าเสียค่าปรับ แบบนี้ได้ค่าไฟฟ้าสองต่อคือตอนที่โหลดเต็มก็ขายได้เต็ม ๆ ตอนโหลดน้อยก็ได้ค่าไฟน้อยแต่ได้รับชดเชยค่าไฟฟ้า “พร้อมจ่าย” ด้วย ไม่ต้องเสียเชื้อเพลิงแต่ได้เงิน

2. แบบ Non-Firm เป็นการทำสัญญาขายตามที่ผลิตได้ ซึ่งอาจจะไม่ต่อเนื่อง ลักษณะนี้จะได้ค่าไฟฟ้าน้อยกว่า เพราะไม่ต้องให้สัญญาการรันตีการจ่ายไฟฟ้า

การมีแหล่งไฟฟ้าขนาดเล็กหลาย ๆ แหล่ง มีข้อดีกว่าการมีโรงไฟฟ้าขนาดใหญ่แหล่งเดียวมากมาย ได้แก่

1. ระบบไฟฟ้าโดยรวมเสถียรมั่นคงกว่า เพราะหากมีโรงไฟฟ้าใดดับไปก็กระทบระบบเพียงเล็กน้อย ถึงถ้าไฟดับก็จะดับในวงแคบ

2. การซ่อมบำรุงโรงเล็ก เร็วกว่าและสามารถวางแผนได้ง่ายในการประสานงานกับโรงอื่นเพื่อไม่ให้เกิดผลกระทบ

3. การส่งไฟฟ้าในพื้นที่เกิดความสูญเสียน้อยกว่าเพราะระยะทางเฉลี่ยไปถึงโหลดสั้นกว่ามาก

4. โรงไฟฟ้าขนาดใหญ่ไม่สามารถหยุดเดินเครื่องหรือ restart ได้อย่างรวดเร็ว ตัวอย่าง โรงไฟฟ้ากระบี่ ตอนนี้ ตอนสตาร์ทใช้เวลา 18 ชม. ค่าน้ำมัน 2 ล้านบาท จึงพร้อมจ่ายไฟเข้าระบบ ไบโอแก๊ส 1 เมกกะวัตต์ สตาร์ทเครื่อง 1 ชั่วโมง จ่ายไฟฟ้าเข้าระบบได้

กรณีขัดข้องต้องปิดยาวมากและไม่สามารถปรับตามโหลดได้อย่างรวดเร็วทันการณ์ ต้องใช้พลังงานอื่นมาเสริม เช่น พลังน้ำ หรือ ดีเซล เป็นต้น

การวางแผนการผลิตไฟฟ้าปกติจะไม่นำส่วนของ Non-Firmed มาคิดอย่างเต็มเม็ดเต็มหน่วย เน้นที่การนับการผลิตไฟฟ้าแบบ Firm เป็นหลัก ดังนั้นการไม่จ่ายไฟฟ้าของ Non Firm จึงไม่สามารถทำไฟฟ้าดับได้

นอกจากนี้ การจ่ายเข้าระบบได้เร็วมาก ยังเหมาะในการวางแผนสำหรับโรงใดจะดับได้เป็นแผนรายวันได้ว่าใครจะดับ ใครจะขึ้นเวลาใด ต่อให้ Non-firm ถ้าบริหารดี ๆ ก็ สามารถจ่ายไฟฟ้าตามนัดได้

ระบบไฟฟ้าเสมือนถังน้ำใหญ่ที่ทุกคนช่วยกันเติม มีก็อกน้ำออกหลายทางช่วยกันใช้ แต่มันสะสมไม่ได้มาก เพราะต้องให้ Grid Battery หรือการสูบน้ำกลับขึ้นเหนือเขื่อน ดังนั้นทุกโรงไฟฟ้าในระบบกริดเดียวกันจะสามารถส่งไฟฟ้ามาช่วยกันได้ การบริหารจัดการแหล่งพลังงานไฟฟ้าจึงเป็นเรื่องจำเป็นและเราต้องพัฒนาระบบ Smart Grid นี้ขึ้นเพื่อการแก้ปัญหาพลังงานอย่างยั่งยืน

เรื่องที่น่าชื่นชมของ กฟผ. ก็มี

ตอนนี้คอขวดสายส่งที่ประจวบฯ มีขนาด 500 เมกกะวัตต์ โดยมีแผนจะสร้างเพิ่มอีก 650 เมกกะวัตต์ ที่จะเสร็จในปี 2562 รวมเป็นสายส่ง 1,150 เมกกะวัตต์ ภาคใต้จะ