ข้อควรรู้ การปฐมพยาบาลเบื้องต้นเมื่อถูกสุนัขกัด
และการป้องกันพิษสุนัขบ้า
ในช่วงที่โรคพิษสุนัขบ้ากำลังระบาดตอนนี้ อีกทั้งยังมีข่าวการเสียชีวิตจากโรคดังกล่าวออกมาอย่างต่อเนื่อง ทำให้การระมัดระวังโรคดังกล่าวนั้นเข้มข้นขึ้น รวมถึงความรู้เกี่ยวกับการปฐมพยาบาลเบื้องต้นที่สำคัญและจำเป็นเช่นกัน
ในช่วงที่โรคพิษสุนัขบ้ากำลังระบาดแบบนี้ ไม่ว่าใครก็ตามหากถูกสุนัข/แมวกัดหรือแมวข่วน รวมถึงสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอื่นๆ ทำให้เกิดแผลตามร่างกาย ควรปฏิบัติดังต่อไปนี้
- ล้างแผลด้วยน้ำสะอาดเยอะๆ แล้วถูสบู่ทั่วแผล หากแผลลึกให้ถูสบู่ลงไปถึงก้นแผล ประมาณ 15 นาทีจากนั้นล้างออกด้วยน้ำสะอาดจนหมด
- หลีกเลี่ยงการทาครีมใดๆ ลงบนบาดแผล
- หากแผลมีเลือดออก ควรปล่อยให้เลือดไหลออกมา แต่อย่าบีบหรือเค้นแผลเพราะจะทำให้เชื้อโรคแพร่กระจายไปส่วนอื่น
- หลังล้างแผลด้วยน้ำและสบู่ให้ใช้ผ้าก๊อซซับแผลให้แห้ง จากนั้นเช็ดแผลด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ ควรใช้โพวิโดนไอโอดีน (Povidone iodine) หรือฮิบิเทนในน้ำ (Hibitane in water) แต่ถ้าหากไม่มีน้ำยาดังกล่าว ให้ใช้แอลกอฮอล์ 70% หรือทิงเจอร์ไอโอดีนแทน
- หลีกเลี่ยงการใช้อย่างอื่น เช่น เกลือ ยาฉุน และไม่ควรเย็บแผล
- ไม่ควรใช้รองเท้าตบแผล
- หากแผลใหญ่มากและมีเลือดมาก สามารถปิดปากแผลเพื่อห้ามเลือดได้
- รับวัคซีนป้องกันบาดทะยักและยาปฏิชีวนะจากโรงพยาบาลหรือสถานีอนามัยที่ใกล้ที่สุดทันที รวมทั้งยาแก้ปวดตามอาการ
- หากโดนกัดที่อวัยวะสำคัญซึ่งมีเส้นประสาทไปเลี้ยงมาก เช่น ศีรษะ ใบหน้า ฝ่ามือ ฝ่าเท้า หรืออวัยวะเพศ และมีบาดแผลลึกหรือมีขนาดใหญ่ ควรได้รับวัคซีนอิมมูโนโกลบูลิน (Immunoglobulin) ซึ่งเป็นวัคซีนที่มีภูมิคุ้มกันทันทีโดยไม่ต้องใช้เวลาในการกระตุ้น
อย่างไรก็ตาม การป้องกันตัวเองจากการถูกสุนัขหรือแมวกัดหรือข่วนจะดีที่สุด และหากมีสัตว์เลี้ยงควรพาสัตว์เลี้ยงไปรับวัคซีนป้องกันเชื้อก่อนที่จะเกิดปัญหา
