เมื่อน้ำใส ๆ ที่ไหลออกจากตามีคุณค่ามากกว่าที่คิด

เคยสงสัยไหมว่าทำไม “เราต้องร้องไห้” แล้วน้ำใส ๆ ที่ไหลออกมาจากตาที่มักเรียกว่า “น้ำตา” นั้นมาจากไหน?

ความจริงแล้วเราสามารถร้องไห้ได้ทุกเวลา ไม่ว่าจะเป็นขณะรู้สึกเศร้า เสียใจ ดีใจ ประทับใจหรือแม้แต่รู้สึกกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งเป็นอย่างมาก การร้องไห้นั้นไม่ได้หมายความว่าเรานั้นอ่อนแอเสมอไป แต่มันสามารถช่วยบรรเทาความอึดอัดที่อยู่ภายในใจออกมาได้เป็นอย่างดี รู้หรือไม่ว่า…การร้องไห้นั้นช่วยลดระดับความเครียดที่มีอยู่ลงได้

จากการศึกษาวิจัยในสหรัฐฯ พบว่า โดยเฉลี่ยแล้วผู้หญิงจะร้องไห้ 47 ครั้งต่อปี ในขณะที่ผู้ชายนั้นจะร้องไห้ 7 ครั้งต่อปีเท่านั้น จึงไม่น่าแปลกใจสักเท่าไรที่มักจะเห็นผู้หญิงร้องไห้บ่อยกว่าผู้ชายเสมอ 89% ของผู้หญิง และ 73% ของผู้ชาย เมื่อร้องไห้ออกมาแล้วจะทำให้ความรู้สึกเศร้าและโกรธลดน้อยลง ซึ่งถือเป็นเรื่องที่ดีต่อร่างกายเป็นอย่างมาก เพราะมันคือการระบายที่ดีอย่างหนึ่ง นอกจากนั้นยังช่วยลดระดับความเครียดลง ทำให้ช่วยลดความเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจวายได้ด้วย

เมื่อน้ำใส ๆ ที่เรียกว่า “น้ำตา” ไหลออกมาจากดวงตา น้ำตาจะช่วยขับสารพิษออกจากร่างกาย พร้อมทั้งช่วยปรับสารเคมีในร่างกายได้อีกด้วย นอกจากนั้นการร้องไห้ยังช่วยทำให้ความดันโลหิตลดลงได้อีกด้วย

หลังจากรู้ถึงประโยชน์ของการร้องไห้กันไปแล้ว ทีนี้เรามาลงลึกไปรู้จักกับ “น้ำตา” กันบ้างดีกว่าว่ามันไหลออกมาจากไหน แล้วน้ำตานั้นมีส่วนประกอบอะไรบ้างที่นอกจากน้ำใส ๆ ที่เราเห็นด้วยตาเปล่าเพียงอย่างเดียว

“น้ำตา” ประกอบด้วยน้ำและสารต่าง ๆ ที่เป็นเสมือนอาหารให้เซลล์ผิวดวงตา ช่วยให้ผิวดวงตาแข็งแรง เช่น ออกซิเจน โดยปกติกระจกตาเป็นอวัยวะที่ไม่มีเลือดมาเลี้ยงเหมือนกล้ามเนื้อส่วนอื่น ๆ ในดวงตา จึงต้องการออกซิเจนจากอากาศและน้ำตาเป็นหลัก นอกจากนี้ น้ำตา ยังมีสารอิเล็กโทรไลต์และวิตามินต่างๆ เช่น วิตามินเอ วิตามินอี มีสารต้านจุลชีพ (Antimicrobial) และสารต้านอนุมูลอิสระ (Anti-oxidant) ที่จำเป็นต่อการคงสภาพที่ปกติของผิวดวงตา

ในภาวะปกติน้ำตาสร้างมาจากต่อมน้ำตา ต่อมภายในเยื่อบุตา ต่อมบริเวณโคนขนตา ตลอดจนต่อมภายในหนังตา แต่ละต่อมสร้างน้ำตาต่างชนิดกัน โดยเรียงเป็น 3 ชั้น ชั้นนอกเป็นชั้นไขมัน ชั้นกลางเป็นน้ำ และชั้นที่ชิดผิวตาเป็นชั้นเมือก น้ำตาจะหายไปโดยการระเหยร้อยละ 20 ที่เหลือจะไหลลงท่อบริเวณหัวตา

“ต่อมน้ำตา” จะอยู่ในเบ้าตาตรงมุมบนหัวตาไปถึงมุมหางตา มีท่อเล็ก ๆ ประมาณ 3-9 ท่อ เปิดสู่รอยพับบนเยื่อบุตา ทำให้ตาชุ่มชื้นอยู่เสมอ ช่วยชะล้างฝุ่นละออง และสิ่งแปลกปลอมที่เข้าตา ส่วน “หลอดน้ำตา” เป็นหลอดเล็ก ๆ อยู่ในเปลือกตาบนและล่าง ตรงมุมหัวตา หลอดน้ำตายาวประมาณ 10 มิลลิเมตร ทอดไปสู่ถุงน้ำตา จึงเป็นทางระบายน้ำตาด้านหน้าของลูกตาไปสู่ถุงน้ำตา และ “ถุงน้ำตา” จะอยู่หลังผิวหนังบริเวณระหว่างมุมหัวตาของเปลือกตากับดั้งจมูก มีท่อยาวประมาณ 18 มิลลิเมตร กว้าง 3-4 มิลลิเมตร เปิดสู่ช่องจมูกส่วนหน้านั่นเอง

“น้ำตา” แบ่งออกได้เป็น 3 ชนิด ได้แก่

Basal Tears ในกระจกตาของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีสุขภาพแข็งแรงนั้น จะมีน้ำหล่อเลี้ยงเพื่อปกป้องนัยน์ตาไม่ให้แห้งและยังช่วยปกป้องนัยน์ตาจากฝุ่น ส่วนประกอบของน้ำตาชนิดนี้ประกอบไปด้วย น้ำ มิวซิน ลิพิด ไลโซไซม์แล็คโตเฟอริน ไลโปคาลิน ลาคริติน อิมมูโนโกลบูลิน กลูโคส ยูเรีย โซเดียม และโพแทสเซียม ซึ่งสารบางตัวอย่างเช่น ไลโซไซม์สามารถช่วยป้องกันแบคทีเรียได้ โดยปกติแล้วน้ำตาชนิดนี้จะถูกหลั่งออกมาในปริมาณ 0.75-1.1 กรัมภายในระยะเวลา 24 ชั่วโมง และจะลดปริมาณลงเรื่อย ๆ เมื่อมีอายุมากขึ้น

Reflex Tears น้ำตาชนิดนี้จะเกิดจากมีสิ่งเร้าภายนอกมากระทำให้ระคายเคือง เช่น ไอของหัวหอมที่ระเหยออกมาหลังการสับ แก๊ซน้ำตา สเปรย์พริกไทย ซึ่งสารเหล่านี้จะไปกระตุ้นTransient Receptor Potential Channels ในเส้นประสาทอ็อพธาลมิก ให้เกิดปฏิกิริยา ซึ่งตัวกระตุ้นนี้อาจเป็นแสงที่จ้ามาก การได้รับตัวกระตุ้นประเภทพริกไทยยังบริเวณลิ้น หรือเชื่อมโยงกับการสำรอก การหาวและไอได้อีกด้วย
Emotional Tears หรือทั่วไปเรียกว่า “การร้องไห้หรือสะอื้นไห้” เกิดขึ้นจากการเกิดอารมณ์อย่างรุนแรง ไม่ว่าจะเป็นการปลื้มปิติยินดี ความโกรธ หรือความเจ็บปวดทรมาน อันทำให้ระดับการผลิตน้ำตาเพิ่มมากขึ้น น้ำตาชนิดนี้มีส่วนประกอบทางเคมีที่แตกต่างออกไปจากน้ำตาที่หล่อเลี้ยงนัยน์ตา สำหรับ Emotional Tears นั้นมีส่วนประกอบของฮอร์โมนที่มีองค์ประกอบของโปรตีนอย่างโปรแลกติน อะดรีโนคอร์ติโคโทรปิกฮอร์โมน และลูเอนเคฟาลิน ที่มากกว่า 2 ชนิดแรก ซึ่งไฮโปทาลามัสในระบบลิมบิกจะเป็นตัวที่ควบคุมการหลั่งของน้ำตาชนิดนี้ โดยที่ต่อมน้ำตาจะถูกควบคุมด้วยระบบประสาทพาราซิมพาธีติกผ่านทางสารสื่อประสาทอะซีติลโคลีน และส่งไปยังนิโคตินิกรีเซ็ปเตอร์และมัสคารินิกรีเซ็ปเตอร์ ซึ่งหากตัวรับทั้งสองถูกกระตุ้น ต่อมน้ำตาก็จะผลิตน้ำตาออกมา