วันที่ 8 ธ.ค. 63 นาย พิธา ลิ้มเจริญรัตน์ ส.ส.บัญชีรายชื่อ หัวหน้าพรรคก้าวไกล ได้โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊กถึงสถานการณ์น้ำท่วมภาคใต้ ระบุว่า คนคอนจะต้องเจออะไรหลังน้ำลด ? เป็นอีกครั้งที่พวกเราได้เห็นน้ำใจของคนไทยที่หลั่งไหลไปยังพี่น้องชาวนครศรีธรรมราชที่กำลังประสบอุทกภัยอยู่ในขณะนี้ สถานการณ์คลี่คลายลงพอสมควรแล้ว แต่ยังมีอีกหลายสิ่งที่ต้องทำต่อครับ สำหรับการลงไปของพวกเราเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว สิ่งที่พอทำได้ในพื้นที่คือการช่วยเหลือระยะสั้นเฉพาะหน้า นำปัจจัยดำรงชีพบางส่วนไปมอบให้ในจุดที่มีการเข้าถึงลำบากเพื่อให้พวกเขาสามารถรอความช่วยเหลือจากหน่วยที่รับผิดชอบต่อไปได้ ผมจำเป็นที่จะต้องเน้นย้ำว่า หน้าที่ในการบรรเทาสาธารณภัยนั้นเป็นของรัฐบาล และรัฐบาลจะต้องใช้อำนาจในทางบริหารอย่างถูกต้อง ฉับไว เพื่อให้ปัญหานี้คลี่คลายไปได้โดยเร็วที่สุด
สว.ไทย ซัดสว. แทมมี ดั๊กเวิร์ธ รับข้อมูลคลาดเคลื่อน ย้ำไทยยึดมั่นในระบอบประชาธิปไตย
บิ๊กตู่ บอกสื่อ “อย่าเดาในสิ่งที่ยังไม่เกิด” หลังโหรคมช. ฟันธงดวงแข็งจ่ออยู่ยาว
เรื่องน้ำท่วม – ฝนแล้งนั้นเป็นปัญหาเรื้อรังของประเทศที่ไม่ว่าจะพยายามแก้ไขอย่างไรก็ไม่เคยหายขาด หากยังจำกันได้เมื่อช่วงเดือนกันยายนของปีก่อนก็เกิดน้ำท่วมใหญ่ในภาคอีสาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในจังหวัดอุบลราชธานีที่ท่วมกว่า 23 อำเภอ มีพื้นที่ทางการเกษตรเสียหายกว่า 5 แสนไร่ ในครั้งนั้น น้ำเริ่มท่วมภาคอีสานประมาณกลางเดือนกันยายน ก่อนที่จะลดลงจนอยู่ในระดับที่ประชาชนสามารถดำเนินชีวิตได้ตามปกติในช่วงต้นเดือนตุลาคม ซึ่งเป็นช่วงรอยต่อของปีงบประมาณพอดี และที่ยิ่งไปกว่านั้นคือ พ.ร.บ. งบประมาณรายจ่ายประจำปี 2563 ที่ควรจะต้องได้บังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2563 ก็มาป่วยเป็น ‘โรคเลื่อน’ อันเป็นผลจากการต่อรองเก้าอี้ของบรรดาพรรคร่วมรัฐบาลในช่วงต้นของรัฐบาลประยุทธ์ 2 ทำเอากว่าจะหาทางจัดสรรงบประมาณมาเยียวยาพี่น้องประชาชน (ครัวเรือนละ 5,000 บาท) ได้จนครบ ก็ปาเข้าไปเกือบปลายเดือนพฤศจิกายน เป็นเวลากว่า 2 เดือน นับตั้งแต่น้ำเริ่มท่วม
สิระ เตรียมเรียกอัยการแจง หลังไม่ฟ้อง ‘น้องธนาธร’ ติดสินบนจนท.ทรัพย์สิน
แล้วน้ำท่วมนครศรีธรรมราชคราวนี้ พี่น้องชาวนครฯจะได้รับเงินเยียวยาหรือไม่ เท่าไหร่ ตอนไหน? ต้องเข้าใจก่อนว่า ความช่วยเหลือจากภาครัฐในกรณีน้ำท่วมนั้นมักมาใน 3 ช่วง 3 รูปแบบ คือ
- ช่วงเกิดน้ำท่วม ภาครัฐก็จะเน้นในเรื่องการแจกถุงยังชีพ และจัดหน่วยแพทย์เคลื่อนที่เข้าไปยังชุมชนต่าง ๆ พร้อมกับเร่งหาทางระบายน้ำ
- ช่วงของการเยียวยา จะดำเนินการในลักษณะของการแจกเงินตามระเบียบของกระทรวงการคลัง เพื่อชดเชยสิ่งที่เสียไปจากน้ำท่วม เช่น หากบ้านเสียหายจนอยู่อาศัยต่อไม่ได้ ก็จะได้รับเงินเยียวยาเป็นค่าเช่าบ้านครอบครัวละไม่เกิน 1,700 บาทต่อเดือน
และ 3. คือช่วงของการฟื้นฟู เช่น การซ่อมแซมบ้านเรือนที่เสียหาย ในส่วนนี้หากเทียบเคียงกับกรณีน้ำท่วมภาคอีสานเมื่อปีก่อน ก็จะเป็นภาระหน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่นั้น ๆ ในการจัดการ ตอนนี้จังหวัดนครศรีธรรมราชมีพื้นที่ประสบภัยครบทั้ง 23 อำเภอ ประเมินความเสียหายกว่า 184,000 ครัวเรือน แม้ระดับน้ำในเขตเมืองจะกลับสู่สภาวะที่ประชาชนสามารถดำเนินชีวิตได้ตามปกติแล้ว แต่ในภาพรวมก็ยังถือว่าสถานการณ์ยังอยู่ในช่วงที่ 1 ภาครัฐยังคงจำเป็นต้องให้ความช่วยเหลือในเรื่องของการแจกจ่ายสิ่งของยังชีพอย่างเร่งด่วนต่อไป
ในขณะที่เร่งบรรเทาปัญหาให้กับพี่น้องผู้ประสบภัย รัฐบาลก็ควรที่จะต้องหันกลับไปตั้งคำถามกับตนเองว่า ได้ทำการป้องกันปัญหาที่จะเกิดขึ้นจากน้ำท่วมใหญ่ครั้งนี้ดีเพียงพอแล้วหรือไม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของการเตือนภัย ซึ่งหากระบบเตือนภัยของเราดี พี่น้องประชาชนก็จะรู้ตัวก่อนน้ำมา ทำให้สามารถเตรียมตัวรับมือได้ทัน ขนของขึ้นที่สูง เป็นการเพิ่มโอกาสในการรักษาชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน และลดจำนวนเงินเพื่อการเยียวยาฟื้นฟูที่รัฐบาลจะต้องจ่ายไปพร้อมกัน
แล้วเมื่อไรเราถึงจะเข้าสู่ช่วงของการเยียวยา? หากเราใช้เหตุการณ์น้ำท่วมภาคอีสานเมื่อปีก่อนมาเป็นตัวอ้างอิง ก็จะพบว่ารัฐบาลจะเริ่มใช้มาตรการเยียวยาเมื่อสามารถควบคุมสถานการณ์น้ำท่วมในพื้นที่ส่วนใหญ่ได้แล้ว โดยจะเริ่มจากการให้ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดใช้เวลาประมาณ 1 เดือนในการจัดทำบัญชีผู้ประสบภัย โดยจะร่วมกับท้องถิ่นและผู้นำชุมชนในการจัดทำประชาคม และแจ้งให้ผู้ประสบภัยไปเปิดบัญชีธนาคาร (ออมสิน) เพื่อรอรับเงินเยียวยาจากรัฐบาล
ก้าวไกลมองว่า เรื่องของเงินเยียวยานั้น ยิ่งถึงมือพี่น้องประชาชนที่กำลังลำบากเร็วเท่าไหร่ยิ่งดี เพราะฉะนั้นจะอย่างไรก็ไม่ควรรอให้พื้นที่ส่วนใหญ่หายท่วม แต่ทีมยุทธศาสตร์ด้านน้ำของรัฐบาลควรจะสามารถประเมินได้ว่าพื้นที่ใดบ้างที่เป็นพื้นที่ปลอดภัยจากน้ำท่วมในครั้งนี้แล้ว เพื่อที่จะเร่งให้มีการทำบัญชีผู้ประสบภัยในบริเวณดังกล่าว และสามารถจ่ายเงินเยียวยาส่งตรงไปให้ถึงมือพี่น้องประชาชนได้โดยเร็วที่สุด โดยอาจทำบัญชีด้วยการประชาคมผ่านท้องถิ่นและผู้นำชุมชนตามเดิม หรือทำผ่านระบบออนไลน์ควบคู่กันไปเพื่อความสะดวกรวดเร็วก็ได้
เช่นกัน เมื่อสามารถระบุพื้นที่ปลอดภัยได้แล้ว ก็จะสามารถดำเนินขั้นตอนของการฟื้นฟูไปพร้อมๆ กับขั้นตอนของการเยียวยา แน่นอนว่าองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นนั้นควรเป็นเจ้าภาพในการควบคุมงานฟื้นฟู แต่รัฐบาลก็ควรที่จะจัดงบประมาณและสรรพกำลังสำหรับการสนับสนุนงานฟื้นฟูนั้นอย่างเต็มความสามารถ และอาจมีการออกระเบียบบางอย่างเพื่อให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสามารถนำเงินสะสมและเงินทุนสำรองสะสมมาใช้จ่ายเพื่อการนี้ได้อย่างสะดวก ตรงกับความต้องการของพี่น้องประชาชนมากขึ้น
หลังจากน้ำท่วมใหญ่ครั้งนี้สิ้นสุดลงแล้ว ก็จะเป็นขั้นตอนของการเตรียมความพร้อมเพื่อไม่ให้เหตุการณ์เช่นนี้เกิดขึ้นซ้ำรอยอีก รัฐบาลจะต้องรู้จักนำบทเรียนที่ได้รับไปปรับใช้ผ่านทั้งการออกแบบงบประมาณให้พร้อมรับมือกับสถานการณ์ เช่น การพัฒนาระบบเตือนภัย การให้ความสำคัญในการป้องกันพื้นที่สำคัญและพื้นที่เปราะบาง
ประเด็นสำคัญที่ผมอยากส่งไปถึงรัฐบาล ให้รัฐบาลต้องนำไปเป็นบทเรียน และเร่งแก้ไขผลกระทบโดยเร็วที่สุด นั่นคือบ่อขยะในจังหวัดนครศรีธรรมราช ซึ่งมีขนาดใหญ่เป็นอันดับสองของประเทศ และอาจมีขยะอันตรายผสมอยู่ในนั้น แต่พื้นที่โดยรอบบ่อขยะกลับไม่มีการวางแบริเออร์หรือกระสอบทรายเพื่อป้องกันไม่ให้น้ำหลากเข้ามา ทำให้ตอนนี้มีประชาชนในพื้นที่กว่า 6 ตำบลที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อสารพิษ
รวมถึงประเด็นว่าโครงการขนาดใหญ่ที่ใช้งบประมาณมากก็ต้องถูกทบทวน ยกตัวอย่างเช่น โครงการที่เรียกกันว่า ‘โครงการคลองผันน้ำเมืองนครศรีธรรมราช’ ที่มีมูลค่าโครงการสูงเกือบ 10,000 ล้านบาท แต่การดำเนินการกลับล่าช้า สามารถเบิกจ่ายได้เพียงร้อยละ 0.02 จากงบประมาณทั้งหมดที่ได้รับจัดสรรในปีงบประมาณ 2563 เนื่องจากโครงการนั้นมีปัญหาในตัวของมันเอง ทั้งเรื่องของการต่อต้านจากประชาชนในพื้นที่ที่จะขุดคลอง รวมไปถึงปัญหาในเชิงวิชาการ ที่ไม่อาจยืนยันได้ด้วยหลักคิดหรือทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์ว่าการสร้างคลองผันน้ำสายนี้จะสามารถแก้ไขปัญหาน้ำท่วมให้กับเมืองนครศรีธรรมราชได้จริง
และที่สำคัญที่สุด ต้องอย่าลืมว่าน้ำท่วมคราวนี้เกิดขึ้นใน 11 จังหวัดภาคใต้ กว่า 5 แสนครัวเรือนได้รับผลกระทบ พื้นที่การเกษตรเสียหายร่วม 4 แสนไร่ ปศุสัตว์ได้รับความเสียหายเกือบ 8 ล้านตัว ไม่ได้เดือดร้อนแค่ในจังหวัดนครศรีธรรมราชเพียงจังหวัดเดียว ในขณะที่รัฐบาลกำลังเปิดรับเงินบริจาคเพื่อช่วยเหลือน้ำท่วม ผมอยากถามว่ารัฐบาลพร้อมแค่ไหนที่จะเข้าสู่ช่วงของการเยียวยาและฟื้นฟูผลกระทบจากอุทกภัยในครั้งนี้?
