นาย รังสิมันต์ โรม พรรคก้าวไกล โพสต์เฟซบุ๊กระบุว่า วันนี้ (5 มิถุนายน 2563) คณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษาปัญหา หลักเกณฑ์ และแนวทางการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560 ได้กลับมาประชุมอีกครั้งในช่วงเช้าครับ
โดยหัวข้อที่มีการพูดถึงในวันนี้คือ ประเด็นขององค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ (ได้แก่ กกต., ป.ป.ช., คตง., กสม. และผู้ตรวจการแผ่นดิน) ซึ่งมีปัญหามาอย่างยาวนานและกระทบต่อการเมืองไทยอย่างมีนัยยะสำคัญ
ปัญหาขององค์กรอิสระในรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560 คือการที่องค์กรดังกล่าวถูกออกแบบให้กลายที่สถิตของคนกลุ่มเดียวที่เป็นเสียงข้างน้อย ทว่ามีอำนาจไม่ใช่แค่การตรวจสอบฝ่ายเสียงข้างมาก (ได้แก่ สภาผู้แทนราษฎรและรัฐบาล) แต่สามารถชี้ชะตาให้กับเสียงข้างมากได้ กล่าวคือเป็นองค์กรต่อต้านเสียงข้างมาก (Anti-Majority Institution)
ปัญหานี้มีรากฐานมาจากความไม่ไว้วางใจนักการเมือง และไม่เชื่อว่าประชาชนมีความสามารถในการเลือกผู้ที่เหมาะสมมาเป็นผู้แทนของเขาได้ หรือก็คือไม่เชื่อในประชาธิปไตยนั่นเอง
ปัญหาขององค์กรอิสระดังที่กล่าวมานี้สะท้อนให้เห็นว่ารัฐธรรมนูญฉบับนี้เป็นมรดกของการทำรัฐประหารโดยแท้ เพราะรัฐประหารเป็นกระบวนการทำลายเสียงข้างมาก และไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจเลย ที่เราจะพบเห็นกระบวนการหลายอย่างที่ผิดประหลาดหลายกรณีจากองค์กรอิสระ เช่น การยุบพรรคอนาคตใหม่ (โดย กกต. เสนอเรื่องต่อศาลรัฐธรรมนูญ) หรือการปฏิเสธความผิดเรื่องการยืมนาฬิกาของ พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ (โดย ป.ป.ช.)
จากการอภิปราย ผมมีความเห็นว่าก่อนอื่นเราต้องให้องค์กรอิสระกลับมามีความรับผิดชอบทางการเมือง โดยจะต้องกลับไปยึดหลักความเป็นใหญ่ของรัฐสภา (Supremacy of Parliament) การยึดหลักนี้ทำให้องค์กรอิสระจะต้องรับผิดชอบต่อสภา แต่ยังคงสามารถประกันความเป็นอิสระให้องค์กรอิสระได้ ด้วยการที่หากจะถอนถอนผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรอิสระ สภาจะต้องใช้เสียงข้างมากพิเศษ (เช่น 2 ใน 3) เพื่อไม่ให้สภาบงการการทำงานได้โดยง่าย นอกจากนี้ผมเห็นว่า องค์กรอิสระควรอยู่ภายใต้การตรวจสอบของศาลปกครองด้วยเช่นกัน
ด้วยเหตุนี้ สิ่งที่จะต้องดำเนินการในการแก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อให้เกิดผลเป็นรูปธรรมได้แก่
- ยกเลิกองค์กรอิสระในแบบที่เป็นอยู่ (Set Zero) เนื่องจากผู้ดำรงตำแหน่งเหล่านี้ไม่ได้มีที่มายึดโยงกับประชาชน
- กำหนดการตรวจสอบองค์กรเหล่านี้ให้ชัดเจน ทั้งโดยสภาและโดยศาลปกครอง
- ที่มาของผู้ดำรงตำแหน่ง กรรมการสรรหาต้องมีจุดยึดโยงกับประชาชน จะให้ศาลซึ่งเป็นผู้รักษากติกามาเป็นผู้เลือกผู้รักษากติกาด้วยกันเองไม่ได้ เพราะจะนำไปสู่การสร้างพรรคพวกของผู้รักษากติกากันเอง
องค์กรอิสระเป็นปัญหาที่ต้องได้รับการแก้ไขโดยเร็วและเด็ดขาด ไม่เช่นนั้นก็จะเกิดปัญหาสะสมอย่างในปัจจุบัน ที่องค์กรอิสระกลายเป็นองค์กรที่ร่วมกับศาลรัฐธรรมนูญและ ส.ว. เพื่อสนับสนุนรัฐบาลที่เป็นพรรคพวกตัวเอง
