รศ.ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ออกมาให้ความรู้ ในกรณีมีทริคป้องกันฝุ่นแชร์กันในโลกโซเชียล โดยระบุว่า
“ทาครีม พ่นสเปรย์ ไม่ได้จะป้องกันการหายใจฝุ่น PM2.5 เข้าไปนะครับ”
เป็นเรื่องดีที่คนไทยเริ่มตระหนักถึงอันตรายที่เกิดขึ้นจากเจ้าฝุ่นละอองขนาดจิ๋ว PM2.5 (ขนาดเล็ก 2.5 ไมครอน หรือประมาณเชื้อแบคทีเรียหนึ่งตัว) กันแล้ว จนหาซื้อหน้ากากมาใส่ป้องกันตนเองกันใหญ่ .. ปัญหาคือ เริ่มมีคนแชร์ข้อความที่เข้าใจผิดๆ เกี่ยวกับการป้องกันฝุ่น PM2.5
อย่างเช่น เรื่องการใช้ครีม หรือโลชั่น หรือสเปรย์ ทา ฉีด พ่นหน้าหรือช่องจมูก แล้วจะป้องกันอันตรายจากฝุ่น PM2.5 ได้ … อันนี้ ไม่ถูกต้องนะครับ
คือผลิตภัณฑ์พวกนี้ หรือแม้แต่ทริคเหล่านี้ (ที่แชร์กันนั้น เป็นทริคล้วนๆ เลยนะ ไม่ได้มาจากงานวิจัยอะไร) เค้าเอาไว้สำหรับคนที่ “แพ้ละอองเกสรดอกไม้” ที่มีขนาดเล็กมากจนถึงระดับ PM2.5 จะมาโดย “ผิวหน้า” แล้วทำให้แพ้ เห่อ คัน ฯลฯ … ไม่ใช่ว่าจะป้องกันไม่ให้มันเข้าไปในปอดได้
ปัญหาของฝุ่น PM2.5 คือมันเล็กมากจนมองไม่เห็น และสามารถหายใจผ่านเข้าไปถึงถุงลมในปอดได้โดยง่าย โดยไม่ถูกขนจมูก หรือ ขนอ่อนและเมือกในช่องทางเดินหายใจ จับไว้เหมือนกับฝุ่นที่ใหญ่กว่า เลยทำให้เกิดอันตรายต่อระบบทางเดินหายใจ ยันไปถึงระบบหลอดเลือดและหัวใจได้
ดังนี้ การทาครีมหรือพ่นสเปรย์ที่หน้า หรือแม้แต่ในช่องจมูก ก็ไม่ได้จะป้องกันการหายใจเอาฝุ่นละออง PM2.5 เข้าไปในปอดอย่างที่แชร์กันครับ
ปล. สิ่งที่ควรทำจริงๆ คือ อันดับแรก หาโหลดแอพเช็คคุณภาพอากาศมาคอยตรวจสอบว่าแถวที่เราอยู่นั้น มีคุณภาพอากาศโดยเฉพาะค่า PM2.5 อยู่ในเกณฑ์ไหน ถ้าสูง ก็ควรจะหลีกเลี่ยงการอยู่ที่กลางแจ้งตรงนั้น ถ้าเลี่ยงไม่ได้ ก็หาหน้ากากที่กันฝุ่นได้ดีๆ มาใส่ (ถ้าหาหน้ากาก N95 มาใส่ไม่ได้ เอาหน้ากากรุ่นรองๆ ลงมาก็ได้ ก็ยังดีกว่าไม่ใส่อะไรเลยนะ แต่ขอให้ใส่แนบกับหน้าให้แน่นๆ)