ศาลจังหวัดกาฬสินธุ์ ซึ่งเป็น 1 ใน 5 ของประเทศที่นำโครงการนี้มาใช้เป็นจังหวัดนำร่อง ประสบผลสำเร็จช่วยเหลือผู้ถูกกล่าวหาที่ฐานะยากจน ไม่มีหลักทรัพย์ประกันตน ไม่ต้องติดคุกระหว่างรอคำพิพากษาเหมือนที่ผ่านมา
โครงการปล่อยตัวผู้ต้องหาฟรีไม่มีประกัน ศาลจังหวัดกาฬสินธุ์ ดำเนินการมาตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ 2560 พร้อมกับ 4 ศาลทั่วประเทศ คือ ศาลอาญาใต้กรุงเทพฯ ศาลจังหวัดเชียงใหม่ ศาลจังหวัดจันทบุรี และศาลจังหวัดนครศรีธรรมราช ตามนโยบายกระทรวงยุติธรรม ที่ต้องการช่วยเหลือและให้ความเป็นธรรมกับผู้ถูกกล่าวหา
ในคดีที่มีอัตราโทษจำคุกอย่างสูงไม่เกิน 5 ปี ที่ฐานะยากจน ขาดหลักทรัพย์ในการประกันตน โดยไม่ต้องถูกควบคุมตัวระหว่างต่อสู้คดีเหมือนในอดีตที่ผ่านมา ซึ่งส่งผลกระทบต่อสิทธิเสรีภาพ เสียโอกาสในการประกอบสัมมาชีพ และสิ้นเปลืองงบประมาณของเรือนจำ ในการควบคุมดูแล ผู้ต้องขัง รวมทั้งเป็นการลบคำกล่าวคุกมีไว้ขังคนจนอีกด้วย
นายสถาบัน บุญเติม ผู้พิพากษาหัวหน้าศาลจังหวัดกาฬสินธุ์ กล่าวว่า ศาลจังหวัดกาฬสินธุ์ จึงเป็น 1 ใน 5 ของศาลทั่วประเทศและเป็นศาลแห่งแรกในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ที่เป็นต้นแบบนำร่องโครงการปล่อยตัวฟรีไม่มีประกัน หรือโครงการประเมินความเสี่ยง และกำกับดูแลในชั้นปล่อยชั่วคราวมาดำเนินการ
ทั้งนี้ก่อนปล่อยตัวชั่วคราวฟรีไม่มีประกัน ทางศาล จะมีหลักเกณฑ์เพื่อกลั่นกรอง รวมถึงประเมินความเสี่ยงในการหลบหนีด้วย โดยหลักเกณฑ์ดังกล่าวจะแบ่งเป็นระดับเสี่ยงมากที่สุด เสี่ยงมาก เสี่ยงปานกลาง เสี่ยงน้อย และเสี่ยงน้อยมากที่สุด ซึ่งจะพิจารณาจากการตรวจประวัติการก่อเหตุ พฤติการณ์ในคดี ความเสี่ยงการหลบหนี ความเสี่ยงการก่อเหตุซ้ำ ความเสี่ยงที่จะไปยุ่งเกี่ยวกับพยานหลักฐาน และฐานข้อมูล
สำหรับผู้ต้องหาที่ถูกปล่อยตัวหากมีความเสี่ยงมาก อาจพิจารณาให้ใช้กำไลอิเล็กทรอนิกส์ หรือใช้โทรศัพท์สมาร์ทโฟน โหลดแอปพลิเคชันติดตามตัว ขณะที่ผู้ต้อหองหา เสี่ยงปานกลางก็ให้มารายงานตัวเป็นระยะ หรือเสี่ยงน้อยให้สาบานตนแล้วปล่อยตัว เป็นต้น
ทั้งนี้สถิติตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์-พฤศจิกายน ศาลจังหวัดกาฬสินธุ์มี 448 คดี ผู้ต้องหาเข้าร่วมโครงการปล่อยตัวฟรีไม่มีประกัน 284 คน ขณะที่ศาลอนุญาต 188 คน
