ภาวะแพ้แลคโตส คือ ภาวะที่ร่างกายไม่สามารถย่อยสลายแลคโตส หรือน้ำตาลธรรมชาติ โดยเฉพาะในอาหารจำพวกนม จนทำให้มีอาการ ปวดท้อง ท้องอืด ท้องเสีย ตามมา
ภาวะนี้ไม่ใช่ภาวะร้ายแรง เพียงแต่ทำให้เกิดความรู้สึกไม่สบายตัวเท่านั้น ดังนั้นผู้ที่มีอาการแพ้แลคโตสควรหลีกเลี่ยงการบริโภคอาหารประเภทนม หรือใช้ยาที่ประกอบด้วยเอนไซม์แลคเตส ก่อนรับประทานอาหารประเภทดังกล่าว
ผู้ที่มีอาการแพ้แลคโตสจะมีอาการที่เกิดจากลำไส้เล็กมีเอนไซม์สำหรับย่อยสลายแลคโตสไม่เพียงพอ ทำให้แลคโตสที่ไม่ได้ผ่านการย่อยเคลื่อนไปยังลำไส้ใหญ่และไปทำปฏิกิริยากับแบคทีเรียต่างๆ จนทำให้มีอาการ ปวดท้อง ท้องอืด ท้องเสีย ตามมาได้
ประเภทของอาการแพ้แลคโตส มีอยู่ 3 ประเภทหลัก แต่ละประเภทเกิดจากสาเหตุที่ต่างกัน ดังนี้
- อาการแพ้แลคโตสปฐมภูมิ เป็นประเภทของอาการแพ้แลคโตสที่พบได้มากที่สุด ผู้คนส่วนมากจะเกิดมาพร้อมกับแลคเตสที่เพียงพอ เพราะตอนเป็นทารกจะต้องใช้เอนไซม์นี้ในการย่อยนมจากมารดา แต่เมื่อมีอายุมากขึ้น แลคเตสที่มีจะลดลงเรื่อยๆ เนื่องจากมีการรับประทานอาหารหลากหลายมากขึ้นและดื่มนมน้อยลง
- อาการแพ้แลคโตสทุติยภูมิ โรคที่เกิดกับลำไส้ เช่น โรคเซลิแอค โรคลำไส้อักเสบ การติดเชื้อในทางเดินอาหาร การได้รับยาปฏิชีวนะเป็นเวลานาน และการผ่าตัดที่ลำไส้เล็กสามารถทำให้เกิดอาการแพ้แลคโตสขึ้นได้ แต่ก็สามารถกลับสู่สภาวะปกติได้ในเวลาไม่นานหากมีการรักษาภาวะนั้นๆ สำเร็จ
- อาการแพ้แลคโตสตั้งแต่กำเนิด อาการแพ้แลคโตสอาจเป็นภาวะทางพันธุกรรมก็ได้ โดยเกิดจากยีนผิดปกติที่ส่งต่อจากพ่อแม่สู่ลูก ทำให้ร่างกายของเด็กไม่มีแลคเตสอยู่เลย กรณีนี้ทารกจะแพ้นมที่มาจากเต้ามารดา เมื่อดื่มเข้าไปจะทำให้ท้องร่วงทันทีและหากไม่รีบรักษาก็อาจทำให้อันตรายถึงชีวิตได้จากภาวะขาดน้ำ และเสียสมดุลอีเล็กโทรไลท์
วิธีป้องกันภาวะแพ้แลคโตส ภาวะแพ้แลคโตสไม่สามารถป้องกันได้ แต่อาการจากภาวะนี้สามารถป้องกันได้ด้วยการรับประทานอาหารจำพวกนมให้น้อยลง และลองเปลี่ยนไปบริโภคนมทางเลือกอื่นๆ แทน เช่น นมอัลมอนด์ นมถั่วเหลือง นมข้าว และนมปราศจากแลคโตส
หากใครรู้ตัวว่า ตนเองมีอาการปวดท้อง ท้องอืด และท้องร่วง หลังดื่มนม หรือหลังรับประทานอาหารที่มีนมเป็นส่วนผสม ควรรีบปรึษาแพทย์ให้เร็วที่สุดนะคะ