PM 2.5 เพจ พรรคก้าวไกล โพสต์เมื่อวันที่ 20 มีนาคม 2563 ส.ส. ภาคเหนือ พรรคก้าวไกล เรียกร้องรัฐบาล อย่านิ่งดูดาย หลังค่าฝุ่น PM 2.5 แย่สุดในโลก จากสถานการณ์ PM 2.5 ในประเทศแย่ระดับโลก 14 วันต่อเนื่อง

โดยมีแต่ละข้อดังนี้

1) ในขณะที่ทั่วโลกและประเทศไทยกำลังเผชิญกับปัญหาการระบาดของไวรัส COVID-19 พี่น้องชาวภาคเหนือของประเทศไทยก็กำลังเผชิญปัญหาฝุ่น PM 2.5 ที่มีค่าอันตรายติดต่อกัน 14 วัน ขึ้นเป็นอันดับ 1 ของโลก จากข้อมูลค่าฝุ่นละอองพบว่า ที่อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ ฝุ่นละอองขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM 2.5) มีค่าวัดได้สูงถึง 715 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ที่อำเภอแม่แตง สูงถึง 539 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ที่อำเภอเชียงดาว สูงถึง 535 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร

นอกจากนี้ที่อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงรายค่าฝุ่นละอองเคยสูงถึง 600 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ซึ่งทั้งนี้ค่ามาตรฐานของฝุ่นละอองนั้นไม่เกิน 50 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร สาเหตุมีทั้ง ในประเทศ และ นอกประเทศ

2) จากรายงานข้อมูลจุดความร้อน (ดาวเทียมระบบ VIIRS) ในพื้นที่ 17 จังหวัดภาคเหนือของประเทศไทย ณ วันที่ 18 มีนาคม 2563 มีจุดความร้อน (hotspot) มากถึง 565 จุด ซึ่งสาเหตุมาจาก 2 ปัจจัยหลัก คือ

2.1 ในประเทศ – ไฟป่าตามธรรมชาติและสาเหตุที่เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ ไม่ว่าจะการเผาทางการเกษตร หรือเผาเพื่อหาเก็บของป่า ปัญหาหมอกควันไฟป่าจึงนำไปสู่ข้อถกเถียงและความขัดแย้งเรื่องสาเหตุของการเกิดไฟป่า แต่อย่างไรก็ตามปัญหาหมอกควันไฟป่าก็เปิดให้เห็นถึงปัญหาการขาดการมีส่วนร่วมของชุมชนในการเข้าร่วมจัดการกับสาเหตุของปัญหา

2.2 นอกประเทศ – “ปัญหามลพิษทางอากาศจากหมอกควันข้ามพรมแดนอันมีที่มาจากประเทศเมียนมาและลาว (Transboundary Haze Pollution)” นั้นมีความสำคัญมากเนื่องจากฝุ่นที่เกิดจากการเผาสามารถเคลื่อนข้ามพรมแดนของรัฐได้ ถึงแม้ว่าประเทศไทยจะให้ความร่วมมือและมีแผนแม่บทแห่งชาติว่าด้วยการควบคุมการเผาในที่โล่ง (National Master Plan for Controlling the Open Burning) หรือในระดับอาเซียนจะมีข้อตกลงอาเซียนว่าด้วยมลพิษจากหมอกควันข้ามแดน (ASEAN AGREEMENT ON TRANSBOUNDARY HAZE POLLUTION)

แต่จากสถานการณ์ปัจจุบันก็แสดงให้เห็นว่าประสิทธิภาพในการปฏิบัติตามแผนดังกล่าวมีผลลัพธ์ต่ำกว่าที่ควรจะเป็น เนื่องจากหลักการต่าง ๆ ไม่มีสถานะทางกฎหมายที่แท้จริงในการบังคับหรือลงโทษประเทศที่กระทำผิด รัฐไม่ยอมประกาศเขตภัยพิบัติ ขาดงบ ขาดคน

3) ปัญหาข้อจำกัดบางประการของระบบกฎหมายและหน่วยงานราชการ เช่น กฎหมายและระเบียบทางราชการ มีความไม่ชัดเจนในประเด็นการจัดการปัญหาหมอกควันโดยใช้การตัดสินจาก “ดุลยพินิจของผู้ว่าราชการจังหวัดในฐานะ single command” ทำให้เกิดความไม่ชัดเจนและไม่แน่นอน ทำให้ปัจจุบันยังไม่สามารถประกาศให้ปัญหาฝุ่นเป็นภัยพิบัติ ทั้ง ๆ ที่ค่าฝุ่น PM 2.5 สูงระดับต้น ๆ ของโลกติดต่อกัน 14 วันแล้ว โดยมีคำตอบจากหน่วยงานราชการเพียงว่าได้รายงานให้นายกรัฐมนตรีทราบแล้ว และกำลังจะมีการประชุมของคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติเท่านั้น นอกจากนี้การประกาศให้ PM 2.5 เป็นวาระแห่งชาติ เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม 2562 มีเพียง “แผน” แต่ขาดการดำเนินการ เพียงแต่ทำการแบ่งระดับการบังคับบัญชา เช่น หากค่าฝุ่นอยู่ในระดับ 51-75 อำนาจของหัวหน้าหน่วยราชการ 76-100 เป็นอำนาจของผู้ว่าราชการจังหวัดและหากค่าฝุ่นสูงเกิน 100 ขึ้นไป ต้องทำรายงานถึงนายกรัฐมนตรีและมีการเรียกประชุมคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติเพื่อออกคำสั่งการ

จากสถานการณ์ปัญหามลพิษทางอากาศจากหมอกควันดังกล่าว 6 ส.ส. ภาคเหนือ ในนามของพรรคก้าวไกลจึงมีข้อเรียกร้อง 4 ประการ ดังนี้

4.1 เรียกร้องให้รัฐบาลสืบหาสาเหตุของจุดความร้อนในพื้นที่ 17 จังหวัดภาคเหนือและจุดความร้อนในเขตของประเทศเพื่อนบ้านบริเวณใกล้กับพรมแดน หากเป็นการเผาอันเกี่ยวเนื่องมาจากการลงทุนของบริษัทเอกชนสัญชาติไทย ก็อาจมีการเรียกบริษัทนั้นให้เข้ามาชี้แจงต่อคณะกรรมาธิการหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อหาทางออกร่วมกัน หรือหากการเผานั้นมีสาเหตุมาจากการลงทุนของบริษัทเอกชนต่างชาติ ก็อาจมีมาตรการกีดกันทางการค้าบางประการต่อบริษัทดังกล่าว เพื่อปกป้องสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของพี่น้องชาวไทย

4.2 เรียกร้องให้นายกรัฐมนตรีอนุมัติใช้งบกลางฉุกเฉินเร่งด่วน มาแก้ปัญหามลพิษทางอากาศจากหมอกควันภาคเหนือให้ทันต่อสถานการณ์ปัญหา และขอให้ภาครัฐเร่งเข้าช่วยเหลือกลุ่มเสี่ยง เช่น เด็ก คนชรา และผู้ป่วยติดเตียงโดยด่วน โดยเบื้องต้นอาจเป็นการจัดหาและแจกจ่ายหน้ากากอนามัยที่สามารถป้องกันฝุ่นละอองขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM 2.5) ได้ (หน้ากาก N95) รวมไปถึงการออกมาตรการสนับสนุนในช่วงที่ยังไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้โดยเด็ดขาด เช่น การจัดให้โซนปลอดภัย (safe zone) การจัดให้มีห้อง clean room กระจายไปอย่างทั่วถึง และอาจมีการสนับสนุนด้านราคาเครื่องฟอกอากาศให้กับครัวเรือนที่ได้รับผลกระทบ

4.3 เรียกร้องให้รัฐบาลมีการแก้ไขระเบียบกระทรวงการคลัง ว่าด้วยเงินทดรองราชการเพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน พ.ศ. 2562 โดยกำหนดให้ปัญหาฝุ่นและหมอกควันเป็นภัยพิบัติ เพื่อให้ผู้ว่าราชการจังหวัดของจังหวัดที่มีค่า PM 2.5 เกินมาตรฐาน สามารถอนุมัติเงินทดรองราชการเพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติได้ โดยในส่วนของพรรคก้าวไกลจะมีการผลักดันเพื่อให้เกิด พ.ร.บ. อากาศสะอาด และจะสนับสนุนให้มีการแก้ไขเพิ่มเติม พ.ร.บ. ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2550 เพื่อสร้างความชัดเจนให้กับนิยามของสาธารณภัย โดยรวมเอาปัญหามลภาวะทางอากาศ เช่น ปัญหาฝุ่นและหมอกควัน เป็นสาธารณภัยตามกฎหมาย

4.4 เรียกร้องให้ภาครัฐเปิดโอกาสให้ชุมชนในเขตป่าได้มีส่วนร่วมในการจัดการกับปัญหาไฟป่า โดยอาจมีการบูรณาการรูปแบบ ความรู้ การบริหารจัดการไฟระหว่างหน่วยงานของรัฐ และภูมิปัญญาดั้งเดิมของกลุ่มชาติพันธุ์ในการร่วมแก้ไขปัญหาอย่างยั่งยืน

ทีม ส.ส. ภาคเหนือ พรรคก้าวไกล

• พีรเดช คำสมุทร
• กัญจน์พงษ์ จงสุทธามณี
• เอกภพ เพียรพิเศษ
• นิติพล ผิวเหมาะ
• มานพ คีรีภูวดล
• ณัฐพล สืบศักดิ์วงศ์

#ก้าวไกล #ฝุ่นพิษ #PM25