ทำความรู้จัก แร่แรร์เอิร์ธ แร่หายาก หาได้ในหลายจังหวัดทั้งภาคเหนือ ภาคใต้ พบไทยเคยติด Top 5 ผู้ผลิตของโลกมาแล้วก่อนหน้านี้
27 ต.ค. 68 ทำความรู้สึก แร่แรร์เอิร์ธ แร่หายาก ที่กำลังถูกจับตามองและชาวเน็ตกำลังหาข้อมูลว่าคือ แร่อะไร และสำคัญต่อเศรษฐกิจ การค้า ของประเทศไทยอย่างไรบ้าง หลังจาก โดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีสหรัฐฯสนใจจะเข้ามาขุดในเมืองไทย
แร่แรร์เอิร์ธ คือ แร่อะไร ทำไม ทรัมป์ สนใจ
ข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับแร่แรร์เอิร์ธในไทย
ความสำคัญ: แร่แรร์เอิร์ธเป็นส่วนประกอบสำคัญในการผลิตอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ (เช่น โทรศัพท์มือถือ, คอมพิวเตอร์), เทคโนโลยีพลังงานสูง (เช่น รถยนต์ไฟฟ้า, กังหันลม), และแม่เหล็กถาวรประสิทธิภาพสูง
การค้นพบ: ประเทศไทยพบแร่แรร์เอิร์ธกระจายอยู่หลายพื้นที่ ตั้งแต่ภาคเหนือจนถึงภาคใต้ โดยมีแหล่งแร่ที่เกี่ยวข้องกับสายแร่ดีบุกและทังสเตน โดยเฉพาะในภาคใต้
ชนิดแร่ที่พบ: แร่ธาตุสำคัญ 2 ชนิดหลักที่พบในไทยและมีองค์ประกอบของแรร์เอิร์ธ ได้แก่:
โมนาไซต์ (Monazite)
ซีโนโทม์ (Xenotime)
สถานะในเวทีโลก:
ไทยเป็นหนึ่งในประเทศที่มีการผลิตแร่แรร์เอิร์ธ โดยมีรายงานในอดีตว่าไทยเคยติด อันดับ 5 ของโลกด้านการผลิต (ปริมาณ 1,600 ตันในปี 2018) แต่ข้อมูลล่าสุดในปี 2025 ชี้ว่าไทยอยู่ในอันดับ 12 ด้านปริมาณสำรอง (4,500 ตัน REO) และมีกำลังการผลิตร่วมกับประเทศอื่น ๆ (13,000 ตัน REO)
มีการประเมินว่าประเทศไทยมีทรัพยากรแร่แรร์เอิร์ธอยู่ในหลายจังหวัด รวมมูลค่าหลายล้านล้านบาท
พื้นที่/จังหวัดที่มีการค้นพบหรือถูกศึกษา
ภาคใต้ (ภูเก็ต — พังงา — ระนอง — ชุมพร — สุราษฎร์ธานี): แหล่งทรายชายหาด / ตะกอนจากการทำเหมืองดีบุก มีมอนาไซต์และแร่หนักอื่น ๆ งานวิจัยเฉพาะพื้นที่ภูเก็ตศึกษาลักษณะ ion-adsorption และมอนาไซต์ที่สัมพันธ์กับชั้นตะกอน/เหมืองดีบุก
ภาคเหนือและตะวันตก (เชียงราย, แม่ฮ่องสอน, เชียงใหม่, กาญจนบุรี, อุทัยธานี): งานวิจัย/ข่าวบางชิ้นรายงานการพบแร่ REE ในหินแปร/กรานิตและตะกอนลำน้ำฝั่งตะวันตก — โดยเป็นการกระจายตัวมากกว่าจุดเดียวแบบแหล่งเหมืองใหญ่
ชนิดของแร่แรร์เอิร์ธที่พบในไทย และลักษณะเชิงธรณี
- Monazite (ซีรีอุม-ฟอสเฟต) — พบในทรายชายหาดและตะกอน (placer deposits) โดยมักสัมพันธ์กับเหมืองดีบุก/ทรายแร่หนัก (ทิเซิล/ซีรอน/แซฟไฟร์/โมนาไซต์) ในแนวคาบสมุทรมลายู (ภาคใต้ของไทย ได้แก่ ภูเก็ต พังงา ระนอง สุราษฎร์ฯ ชุมพร ฯลฯ). Monazite มักมีธาตุวง lanthanides (เช่น Ce, La, Nd) และมักมีธาตุกัมมันตรังสีอย่าง Th (ธอเรียม) ด้วย — ทำให้การแยก/แปรรูปต้องคำนึงถึงรังสีและของเสีย.
library.dmr.go.th - Xenotime (ฟอสเฟตของ Y, heavy REE) — พบในบางหินต้นกำเนิด (เช่นกรานิต) และในตะกอน; เป็นแหล่งที่มีสัดส่วน HREE (heavy rare earths) สูงกว่าในบางกรณี.
Eatgru - Ion-adsorption clays (IAC) — เป็นดินชั้นผุกร่อน (regolith) ที่จับ REE แบบไอออนบนผิวแร่ดิน (เช่น kaolinite) — แหล่งแบบนี้สำคัญเพราะ ละลาย/สกัดได้ง่าย (การลอกล้างด้วยสารละลายอ่อน) และมักมี HREE (เช่น Y, Dy) ที่มีมูลค่าสูง งานวิจัยระบุว่าในภูมิภาคภูเก็ต/พังงาและบริเวณที่มีหินต้นกำเนิดบางชนิด มีคุณสมบัติใกล้เคียงกับ IAC ที่เป็นที่สนใจเชิงพาณิชย์
แร่แรร์เอิร์ธ ที่พบในประเทศไทยคุ้มค่าต่อการลงทุนหรือไม่
ความคุ้มค่าในการลงทุน: กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ (กพร.) เคยระบุว่าแร่แรร์เอิร์ธที่พบในไทย ยังไม่คุ้มค่าในการลงทุน สำหรับการสกัดและแปรรูปในเชิงพาณิชย์ขนาดใหญ่ในปัจจุบัน
ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม: การทำเหมืองและการสกัดแร่แรร์เอิร์ธต้องเผชิญกับมาตรการสิ่งแวดล้อมที่เข้มงวด เนื่องจากมีความกังวลเกี่ยวกับสารพิษและผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
ข้อตกลงระหว่างประเทศ: ล่าสุดประเทศไทยได้มีการลงนาม MOU กับสหรัฐอเมริกา เพื่อขยายห่วงโซ่อุปทานแร่ธาตุสำคัญ ซึ่งรวมถึงแรร์เอิร์ธ เพื่อส่งเสริมการลงทุนและลดการพึ่งพาจากประเทศผู้ผลิตหลักอย่างจีน ประเด็นนี้ยังคงมีการถกเถียงกันในหลายฝ่ายว่าไทยจะได้หรือเสียประโยชน์อะไรบ้าง
