ในทุกปีเมื่อถึงวันที่ 1 กันยายน คนไทยทุกคนคุ้นชินกับชื่อ สืบ นาคะเสถียร ชายผู้เป็นตำนานแห่งผืนป่าและสัตว์ป่า วีรกรรมการอุทิศชีวิตเพื่อแลกกับการปกป้องธรรมชาติให้ดำเนินไปในแนวทางที่ถูกต้องยังคงตราตรึงและกลายเป็นจิตวิญญาณเตือนสติบุคคลทุกหมู่เหล่ามาจนถึงปัจจุบัน
เหตุใดการตัดสินใจยิงตัวตายของ สืบ นาคะเสถียร หัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จังหวัดอุทัยธานี เมื่อวันที่ 1 กันยายน 2533 ถึงเป็นที่โจษจันและสร้างแรงกระเพื่อมระดับชาติ ท่านสืบสะสางงานและเขียนพินัยกรรมก่อนทำอัตวินิบาตกรรมเป็นความตั้งใจเพื่อเรียกร้องให้ผู้คนหันมาดูแลธรรมชาติ ซึ่งทั้งหมดมีต้นเหตุมาจากแรงกดดันจากการทำงานที่ สืบ นาคะเสถียร ต่อสู้เพื่อผืนป่ามาตลอดไม่ว่าจะเป็นปัญหาการล่าสัตว์ของกลุ่มบุคคลที่มีอิทธิ
มันสำคัญมากกับการผืนป่าที่อุดมสมบูรณ์ซึ่งจำเป็นต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์และถือเป็นหัวใจของความอยู่รอดของทุกสิ่งมีชีวิตในโลก “ห้วยขาแข้ง” เป็นป่าที่มีพื้นที่ขนาดกว่า 1 ล้าน 6 แสนไร่เศษ เต็มไปด้วยสัตว์ป่าหายากจำนวนมาก เช่น กระทิง วัวแดง ควายป่า นกยูงไทย สมเสร็จ เสือโคร่ง เสือดาว ช้างป่า ฯลฯ และนี่คือสิ่งที่ สืบ นาคะเสถียร เฝ้าดูแล และดาหน้าชนกับทุกปัญหามาตั้งแต่วันแรกที่เข้ารับตำแหน่งหัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า คำถามคือท่านทำเพื่อใคร? ถ้าไม่ใช่เพื่อส่วนรวม และส่งต่อความสมบูรณ์ของระบบนิเวศจนถึงรุ่นลูกรุ่นหลาน
ในวันที่ 1 กันยายน 2560 จึงเป็นวันประวัติศาสตร์ที่คนไทยจะรำลึกถึงท่านสืบ นาคะเสถียร สัญลักษณ์แห่งผืนป่าและสัตว์ป่า ขอบคุณและสืบทอดเจตนารมณ์ สำหรับบทความนี้คาดหวังเพียงให้ประชาชนทั่วไปตระหนักถึงความสำคัญของธรรมชาติส่งต่อความปรารถนาดีนี้ต่อให้เยาวชน และคนรุ่นใหม่ เพื่อเป็นเครื่องการันตีว่าธรรมชาติจะอยู่คู่กับมนุษย์ไปอีกยาวนาน
ประวัติสืบ นาคะเสถียร
สืบ นาคะเสถียร คือใคร ท่านมีนามเดิมชื่อ “สืบยศ” เกิดวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2492 ที่ตำบลท่างาม อำเภอเมือง จังหวัดปราจีนบุรี เป็นบุตรชายคนโตในพี่น้อง 3 คน ของนายสลับ นาคะเสถียร แลนางบุญเยี่ยม นาคะเสถียร จบการศึกษาปริญญาตรีจากคณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ พ.ศ. 2514 ระดับปริญญาโท สาขาวิชาวนวัฒน์วิทยา ที่คณะวนศาสตร์ มหาลัยเกษตรศาสตร์ สำเร็จการศึกษาในปีพ.ศ.2518 ก่อนบรรจุเข้ารับราชการ ตำแหน่งพนักงานป่าไม้ตรี กองอนุรักษ์สัตว์ป่า กรมป่าไม้
หลังกลับมาจากการไปศึกษาระดับปริญญาโท สาขาอนุรักษ์วิทยาที่มหาวิทยาลัยลอนดอน ประเทศอังกฤษ พ.ศ.2524 กลับมารับตำแหน่งหัวหน้าเขต ห้ามล่าสัตว์ป่า บางพระ และพ.ศ.2526 ดำรงตำแหน่งนักวิชาการ กองอนุรักษ์สัตว์ป่า ไทม์ไลน์สำคัญเริ่มขึ้นในปีพ.ศ.2529 สืบ นาคะเสถียร เข้าปฏิบัติหน้าที่หัวหน้าโครงการอพยพสัตว์ป่าตกค้างในพื้นที่อ่างเก็บน้ำ เขื่อนรัชชประภา (เขื่อนเชี่ยวหลาน) จังหวัดสุราษฏร์ธานี ท่านได้ทุ่มเทในการกู้ชีวิตสัตว์ป่าที่หนีภัยน้ำท่วม ด้วยตนเองทั้งที่ไม่เห็นด้วยกับการสร้างเขื่อนที่ส่งผลกระทบต่อสัตว์ป่า จากการทำงานชิ้นดังกล่าวสืบ นาคะเสถียรเริ่มเข้าใจ ปัญหาทั้งหมดอย่างถ่องแท้ เขาตระหนักว่าลำพังงาน วิชาการเพียงอย่างเดียว ย่อมไม่อาจหยุดยั้งกระแส การทำลาย ป่าและสัตว์ป่าอันเป็นปัญหา ระดับชาติได้ ดังนั้น เมื่อมีกรณี รัฐบาลจะสร้างเขื่อนน้ำโจน ในบริเวณทุ่งใหญ่ฯ สืบจึงโถมตัวเข้าคัดค้านเต็มที่
ช่วงชีวิตสำคัญของ สืบ นาคะเสถียรคือการเข้ารับตำแหน่งหัวหน้าเขต รักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จ.อุทัยธานี เมื่อปี 2532 ก่อนเดินหน้าผลักดันให้ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร และห้วยขาแข้งขึ้นทะเบียนมรดกโลกได้สำเร็จ
1 กันยายน พ.ศ.2533 สืบ นาคะเสถียร สั่งเสียลูกน้อง คนสนิท และเขียนจดหมายสั่งลา 6 ฉบับ หลังสะสางทุกอย่างเรียบร้อยจึงตัดสินใจยิงตัวตายเพื่อเรียกร้องให้ทุกฝ่ายหันมาดูแลรักษาป่า เสียงปีนนัดนั้นในป่าลึกที่ห้วยขาแข้งยังคงดังกึกก้องมาถึงปัจจุบันและกลายเป็นตำนานวันสืบ นาคะเสถียร จวบจนทุกวันนี้
