นาย ไชยา สะสมทรัพย์ หรือหัวหน้าอ้อน อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ และอดีตรัฐมนตรีกระทรวงสาธารณสุขถือเป็นนักการเมืองที่โลดแล่นในแวดวงการเมืองมาหลายสิบปี โดยนายไชยาเกิดเมื่อ 18 กันยายน พ.ศ. 2495 เป็นคนจ.นครปฐม จบการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนยอแซฟอุปถัมภ์ จบชั้นอุดมศึกษาจาก โรงเรียนเทคโนโลยีนครปฐม สาขาอนุปริญญาการตลาด
ในช่วงชีวิตวัยรุ่น นายไชยาชื่นชอบการขับรถเร็ว มีรถยนต์สปอร์ตหลายคัน ทั้งยี่ห้อ เมอร์เซเดส-เบนซ์, อัลฟาโรเมโอ, ซีตรอง, ปอร์เช อีกทั้งยังชื่นชอบการสะสมพระเครื่องด้วย และได้สมรสกับนางจุไร สะสมทรัพย์ น้องสาว ร.ต.อ.นายแพทย์มานัส ธุวนลิน อดีตเลขานุการรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข อดีต ส.ส. นครปฐม และผู้สมัคร ส.ว. ปี พ.ศ. 2548
นายไชยามีพี่น้องที่เล่นการเมืองสังกัดพรรคพลังประชาชน คือนายเผดิมชัย สะสมทรัพย์ และไชยยศ สะสมทรัพย์ พี่ชาย และนายอนุชา สะสมทรัพย์ น้องชาย ลงสมัครสมาชิกวุฒิสภา ปี พ.ศ. 2549 และ พ.ศ. 2551 โดยตระกูลสะสมทรัพย์มีธุรกิจรับเหมาก่อสร้าง ค้าวัสดุก่อสร้าง ทำธุรกิจรับเหมาขนขยะจากโรงงานกำจัดขยะ รวมถึงธุรกิจอีกหลายอย่าง
นายไชยาได้เริ่มทำงานการเมืองจากการเมืองท้องถิ่น แล้วเข้ามาเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สังกัดพรรคเอกภาพ เมื่อ พ.ศ. 2538-2539 ก่อนย้ายมาสังกัดพรรคไทยรักไทย ในการเลือกตั้ง พ.ศ. 2544 และ พ.ศ. 2548 และพรรคพลังประชาชน พ.ศ. 2551 เคยดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม ระหว่าง พ.ศ. 2543-2544 ในสมัยนายชวน หลีกภัย
ไชยา สะสมทรัพย์ อดีตรมว.กระทรวงพาณิชย์ และสาธารณสุข เสียชีวิตแล้ว หลังป่วยมานาน 2 ปี
ต่อมาในในสมัยรัฐบาลนายสมัคร สุนทรเวช นายไชยาได้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข และรัฐมนตรีว่าการพาณิชย์ โดยในช่วงที่ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข นายไชยาได้ประกาศการทำงานว่าจะทบทวนนโยบายการเข้าถึงยาหรือการประกาศใช้สิทธิเหนือสิทธิบัตรโดยรัฐ และมีการโยกย้ายข้าราชการที่เป็นหัวแรงในการทำ C.L 1/ยา ทำให้เขาถูกกล่าวหาว่าโยกย้ายข้าราชไม่เป็นธรรม(C.L.) ซึ่งทั้งสองกรณีนำมาสู่การล่ารายชื่อประชาชน 20,000 รายชื่อ เพื่อยื่น สภาผู้แทนราษฎร ให้ถอดถอนออกจากตำแหน่งรัฐมนตรี
ขณะเดียวกัน นายไชยาก็ไม่ได้แจ้งบัญชีทรัพย์สินและหนี้สินของนางจุไร สะสมทรัพย์ ภรรยา ถือหุ้นในบริษัททรัพย์ฮกเฮง จำกัด จำนวน 25,000 หุ้น มูลค่า 2.5 ล้านบาท หรือร้อยละ 50 ของทุนจดทะเบียนทั้งหมด อันเป็นการถือหุ้นเกินร้อยละ 5 ซึ่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 มาตร 269 กำหนดให้ต้องแจ้งต่อประธานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามทุจริตแห่งชาติ ว่าประสงค์จะได้รับประโยชน์จากการถือครองหุ้นดังกล่าวภายใน 30 วัน นับจากการเข้ารับตำแหน่ง
ในเวลาต่อมา ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่าให้ความเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขของนายไชยาสะสมทรัพย์ สิ้นสุดลงเฉพาะตัว เนื่องจากเหตุว่านายไชยามีเจตนาปิดบังบัญชีทรัพย์สินและหนี้สินของภรรยา ฝ่าฝืนและกระทำการอันต้องห้ามตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ เป็นเหตุให้พ้นจากความเป็นรัฐมนตรี
ทั้งนี้ นายไชยาได้เสียชีวิตเมื่อวันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ. 2563 ด้วยอาการไตวายเฉียบพลัน ที่บ้านพักริมถนนมาลัยแมน ตำบลหนองปากโลง อ.เมือง จ.นครปฐม หลังเข้ารับการรักษานาน 2 ปี