ความสุขจากการท่องเที่ยว นอกเหนือไปจากการพักผ่อนหย่อนใจแล้ว สำหรับนักเดินทางหลายคน คุณค่าที่ต้องไปสัมผัสด้วยตนเองก็คือ การเก็บเกี่ยวประสบการณ์ จากทุกอย่างรอบตัวตลอดช่วงระยะเวลาที่อยู่ในการท่องเที่ยวเดินทางนั้น โดยเฉพาะการสัมผัสวิถีชีวิต ความเป็นอยู่ รวมถึงศิลปะวัฒนธรรมประจำท้องถิ่นอันเป็นเอกลักษ์เฉพาะตัว การได้เรียนรู้เรื่องราวเหล่านี้จะนำมาซึ่งประสบการณ์อันล้ำค่า เฉกเช่นเดียวกันกับที่คณะเดินทาง พช.สัมพันธ์สัญจร สมุทรสาคร – ราชบุรี จะได้สัมผัส ผ่านการเดินทางเยี่ยมชมชุมชนทั้งหมด 3 แห่งด้วยกัน ซึ่งแต่ละชุมชนนั้น ล้วนเป็นชุมชนโอทอปนวัตวิถีที่มีวิถีชีวิตความเป็นอยู่และวัฒนธรรมที่แตกต่างกันออกไป โดยต่างก็มี “ของดี” ประจำถิ่นที่หาไม่ได้จากที่อื่น
ครั้งนี้จะขอนำทุกคนไปเยี่ยมชมของดีประจำถิ่นผ่านบันทึกการเดินทางในทริป “พช.สัมพันธ์สัญจร สมุทรสาคร – ราชบุรี” ภายใต้การนำของ นายนิสิต จันทร์สมวงศ์ อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน (พช.) ระหว่างวันที่ 8-10 มีนาคม 2562 โดยจะเดินทางไปยังชุมชนท่องเที่ยวโอทอปนวัตวิถี 3 ชุมชน ใน 2 จังหวัด ได้แก่ บ้านดอนไก่ดี บ้านสระโบสถ์ และบ้านท่ามะขาม
เริ่มต้นการเดินทางวันแรกด้วยการไปเยือน “บ้านดอนไก่ดี” ซึ่งตั้งอยู่ที่ หมู่ 1 ต.ดอนไก่ดี อ.กระทุ่มแบน จ.สมุทรสาคร โดยหมู่บ้านนี้มีชื่อเสียงเลื่องลือในเรื่องการทำ “เครื่องเบญจรงค์” ซึ่งจุดเริ่มต้นของชาวชุมชนบ้านดอนไก่ดีมาจากการประกอบอาชีพในอดีต เมื่อกว่า 37 ปีก่อน (พ.ศ. 2525) โดยในเวลานั้น ชาวชุมชนส่วนใหญ่ทำอาชีพรับจ้างอยู่ในโรงชามไก่ ทำให้พวกเขามีภูมิความรู้และทักษะการผลิตเครื่องลายครามเป็นอย่างดี ต่อมาภายหลังโรงงานปิดกิจการลง ชาวชุมชนที่ว่างงานจึงรวมกลุ่มกันผลิตถ้วยชามลายครามและพัฒนารูปแบบอย่างต่อเนื่อง จนเกิดเป็นเครื่องเบญจรงค์มาจนถึงทุกวันนี้
เครื่องเบญจรงค์ที่บ้านดอนไก่ดีจึงมีความสวยงามและมีเอกลักษณ์โดดเด่น ลวดลายบนเครื่องเบญจรงค์ได้นำเสนอเรื่องราววิถีชีวิตความเป็นไทยได้อย่างประณีตและทรงคุณค่า ถือเป็นมรดกของชาติไทยที่น่าหวงแหนและอนุรักษ์ให้คงอยู่สืบไป
จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2546 ผลิตภัณฑ์เครื่องเบญจรงค์บ้านดอนไก่ดีก็ได้รับรางวัลสินค้า OTOP ระดับ 5 ดาว อีกทั้งยังได้รับรางวัลชุมชนดีเด่นทางด้านการท่องเที่ยว เมื่อปี พ.ศ. 2550 และรางวัลอื่นๆ อีกมากมาย ทั้งหมดนี้คือสิ่งที่การันตีถึงคุณภาพของเครื่องเบญจรงค์และหมู่บ้านดอนไก่ดีแห่งนี้ได้เป็นอย่างดี
ชุมชนท่องเที่ยวโอทอปนวัตวิถีที่คณะเดินทาง “พช.สัมพันธ์สัญจร สมุทรสาคร – ราชบุรี” ได้มีโอกาสไปเยือนอีกแห่ง ก็คือ “หมู่บ้านสระโบสถ์” ซึ่งตั้งอยู่ในพื้นที่หมู่ที่ 6 ต.คูบัว อ.เมือง จ.ราชบุรี วิถีชีวิตของคนที่นี่สามารถสัมผัสได้จาก “กาดวิถีชุมชน” ซึ่งเป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงวิถีชุมชน ตั้งอยู่ภายในวัดโขลงสุวรรณคีรี ที่แห่งนี้อบอวลไปด้วยกลิ่นอายวิถีชีวิตชุมชน “ไทยวน” พรั่งพร้อมไปด้วยอาหารหวาน อาหารคาว ผักสดและผลไม้จากร้านค้าภายในตลาดจำนวน 87 ซุ้ม มีทั้งอาหารปรุงสำเร็จพร้อมทานและอาหารสดที่สามารถนำกลับไปปรุงที่บ้านได้
“กาดวิถีชุมชน”ยังมีน้ำผลไม้และน้ำสมุนไพรจำหน่ายสำหรับผู้ที่ชื่นชอบเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพและยังมีของใช้ของฝาก ผลิตภัณฑ์ชุมชนต่างๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็นผลิตภัณฑ์จากไม้ต่างๆ ผลิตภัณฑ์จักสาน เสื้อผ้า และเครื่องแต่งกาย นอกจากนี้ยังมีศิลปะพื้นบ้านไทยวน ซุ้มถ่ายภาพ มีชุดไทยวนให้นักท่องเที่ยวสวมใส่เดินเที่ยวตลาดอีกด้วย
ปิดท้ายทริป พช.สัมพันธ์สัญจร สมุทรสาคร – ราชบุรี ที่ “หมู่บ้านท่ามะขาม” ตั้งอยู่หมู่ที่ 2 ต.ตะนาวศรี อ.สวนผึ้ง จ.ราชบุรี ที่นี่มีสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญคือ “โอ๊ะป่อย” ซึ่งเป็นตลาดริมธาร เสน่ห์ของที่นี่คือ “การใส่บาตรพระล่องแพ” ซึ่งเป็นวัฒนธรรมประจำถิ่นหรือวิถีริมน้ำภาชี คำว่า โอ๊ะป่อย เป็นภาษากะเหรี่ยง ซึ่งแปลว่า ผ่อนคลายหรือพักผ่อน จึงถือได้ว่าคอนเซปต์สำคัญของตลาดนี้ก็คือการเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจในเชิงธรรมชาตินั่นเอง
ภายในตลาดโอ๊ะป่อยมีสินค้าน่าสนใจหลายอย่าง โดยเฉพาะอาหารท้องถิ่นอย่าง ข้าวแดกงา ก๋วยเตี๋ยวม่อนไข่ บ้าบิ่นมะพร้าว ที่หาทานได้ยาก รวมถึงสินค้า OTOP ของท้องถิ่นอีกมากมาย ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นสิ่งที่สืบสานวัฒนธรรมของท้องถิ่นได้เป็นอย่างดีอีกทั้งยังช่วยสร้างรายได้ให้กับคนในชุมชน ให้สามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน
ชุมชนเหล่านี้เป็นตัวอย่างความสำเร็จของโครงการชุมชนท่องเที่ยวโอทอปนวัตวิถี ที่เกิดจากการทำงานหนักของกรมพัฒนาชุมชน สิ่งที่ชาวบ้านได้รับคือการพัฒนาตนเอง การมีอาชีพและมีรายได้ สามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน สำหรับใครที่ชื่นชอบการท่องเที่ยวเชิงสัมผัสวิถีชีวิตและวัฒนธรรมอันทรงคุณค่า จัดได้ว่าชุมชนท่องเที่ยวโอทอปนวัตวิถีทั้ง 3 แห่งนี้ถือเป็นตัวเลือกที่น่าสนใจไม่น้อย.
