โควิด19 — หมอธีระ รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ผ่านเฟซบุ๊ก Thira Woratanarat ระบุถึงสถานการณ์โควิด วันที่ 31 ตุลาคม 2563 โดยระบุว่า
“วันนี้วันหยุดสุดสัปดาห์ เลยนั่งอ่านประวัติศาสตร์การแพทย์เรื่องการกักตัว isolation and quarantine
ปัจจุบันเรามักใช้ในความหมายที่ต่างกัน
Isolation คือ การกักตัวผู้ที่เป็นโรค หรือติดเชื้อโรค ไปอยู่ในที่ที่แยกออกไป เพื่อจะได้ไม่แพร่ไปให้ผู้อื่น
Quarantine คือ การแยกผู้ที่สงสัยว่าอาจติดเชื้อ อาจเป็นโรค หรือเดินทางจากพื้นที่ที่เป็นแหล่งโรค ไปอยู่ในที่ที่แยกออกไป เพื่อคอยสังเกตอาการในช่วงเวลาหนึ่ง (ซึ่งมักนานเท่ากับระยะฟักตัวของโรค) จนกว่าจะแน่ใจว่าไม่มีอะไร จึงออกมาได้
การกักตัวนั้นมีมาตั้งแต่สมัยโบราณ ว่ากันว่ามีระบุไว้ในคัมภีร์ไบเบิ้ลด้วย
การใช้การกักตัวเพื่อช่วยควบคุมโรคระบาดนั้นมีมาตั้งแต่สมัยยุคกลาง (Medieval time) ราวศตวรรษที่ 13 โดยโรคแรกที่ใช้การกักตัวเป็นเครื่องมือสำคัญในการควบคุมการระบาดคือ “โรคเรื้อน” หรือ Leprosy
หลักฐานที่เป็นลายลักษณ์อักษรที่ระบุถึงเรื่องนี้ ได้ระบุไว้ว่า โรคเรื้อนแพร่มาในยุโรปช่วงแรกๆ มาจากผู้อพยพชาวเยอรมันสมัยสงครามครูเสดส์ เข้ามาในพื้นที่ประเทศโปแลนด์ และมีการระบาดของโรคเรื้อนอย่างรุนแรง
การกักตัวในยุคนั้น เริ่มขึ้นในเมือง 4 เมืองคือ Glogow, Uniejow, Poznan และ Cracow โดยตั้งเป็นโรงพยาบาลโรคเรื้อนขึ้นมา ภายใต้การดูแลของทางกลุ่มศาสนา โรงพยาบาลนี้ตั้งเพื่อกักตัวคนที่เป็นโรคเรื้อนไม่ให้ออกไปแพร่แก่คนอื่นในสังคม
โดยขณะนั้นไม่ได้มีวิธีรักษา สิ้นสุดศตวรรษที่ 13 มีโรงพยาบาลเพื่อใช้กักตัวผู้ป่วยโรคเรื้อนรวมทั้งสิ้น 19,000 แห่ง
พอมาถึงศตวรรษที่ 14 มีกาฬโรคระบาดอย่างหนักทำให้คนในยุโรปตายไปเป็นจำนวนมาก และเป็นเหตุหลักที่ทำให้สิ้นสุดยุคกลาง ว่ากันว่าจุดเริ่มต้นของการระบาดมาจากแถบทะเลสาบ Baikal แถวไซบีเรียของรัสเซีย ผ่านการเดินทางของคาราวานทางบกไปยังยุโรป
การระบาดของกาฬโรคนี้ทำให้ต้องมีการกักตัวผู้ติดเชื้อจำนวนมาก และทำให้ประชาชนไม่สามารถดำเนินชีวิตได้ตามปกติ เกิดผลกระทบต่อเศรษฐกิจอย่างรุนแรง
โดยในขณะนั้นยังไม่มีความรู้มากนักเกี่ยวกับเชื้อโรค มีการตั้งสมมติฐานและความเชื่อต่างๆ นานา จนมีการถกเถียงกันอย่างหนัก พร้อมตั้งคำถามว่า “จะหยุดกาฬโรคโดยไม่หยุดเศรษฐกิจได้หรือไม่”
…อ่านมาถึงตรงนี้ หลายคนคงรู้สึกคุ้นๆ กับวาทกรรมคำถามนี้ในยุคโควิด
แต่สุดท้ายไม่มีทางออกใด เพราะยังไม่มียา ไม่มีวัคซีน ในสมัยนั้น ทางต่อสู้จึงต้องกักตัว เพื่อควบคุมการแพร่ระบาด
การกักตัวยังคงเป็นเครื่องมือทางสาธารณสุขและเครื่องมือของประเทศในการต่อสู้กับโรคระบาดอื่นๆ ในระยะเวลาต่อมา ไม่ว่าจะเป็น อหิวาตกโรค ไข้ไทฟอยด์ จนมาถึงโรคฝีดาษ
เวลาผ่านไปถึงศตวรรษที่ 19 จึงเริ่มมีความก้าวหน้าทางการแพทย์ ค้นพบเชื้อโรคพวกแบคทีเรีย มีความรู้วิทยาศาสตร์มากขึ้น เป็นยุครุ่งเรืองของวิชาปรสิตวิทยาและจุลชีววิทยา รวมถึงมีการใช้ความรู้ด้านสถิติและนำมาประยุกต์ใช้กับการศึกษาธรรมชาติของโรค และนำไปสู่การพัฒนาด้านวิธีการรักษา ยาต่างๆ ในระยะเวลาต่อมา
แต่สุดท้ายเป็นที่ทราบกันดีจนถึงปัจจุบันว่า โรคระบาดนั้น จะมีอาวุธสู้กับมันได้คือ ยารักษา วัคซีนป้องกัน และวิธีการจัดการควบคุมป้องกันโรคทางสาธารณสุข ได้แก่ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของคนไม่ให้มีความเสี่ยง รวมถึงหากระบาดรุนแรง ก็จำเป็นต้องหาทางกักตัว เพื่อแยกผู้ป่วยออกจากคนอื่นๆ ไม่ให้เกิดการแพร่กระจายในวงกว้าง
COVID-19 ตอนนี้ เรายังมียาจำกัดมากและยังไม่เจ๋งนัก ราคาแพง ผลิตเองไม่ได้ ยังไม่มีวัคซีนแต่ใกล้มากแล้วอีกไม่กี่เดือนก็จะทราบผล
ดังนั้นอาวุธที่เรามี และพอจะทำได้คือ ระบบการตรวจคัดกรองและกักตัว 14 วันตามความรู้เรื่องระยะฟักตัวของโรค และการปรับพฤติกรรมของตัวเรา ป้องกันตัวด้วยการใส่หน้ากากเสมอ ล้างมือบ่อยๆ อยู่ห่างคนอื่นหนึ่งเมตร พบคนน้อยลงสั้นลง เลี่ยงที่แออัดที่ชุมนุมที่อโคจร และคอยสังเกตอาการตนเองและครอบครัว หากไม่สบายให้หยุดเรียนหยุดงานแล้วรีบไปตรวจรักษา
สิ่งที่ไม่เข้าใจเลยคือ ในเมื่ออาวุธเรามีเพียงเท่านี้ เหตุใดหน่วยงานรัฐจึงยังมีใจคอจะทำให้ระบบตรวจคัดกรองและกักตัวที่เป็นปราการด่านสุดท้ายของเราอ่อนแอลง
ลดจาก 14 วันเหลือ 10 วัน โอกาสหลุดรอดเพิ่มขึ้นถึง 10 เท่า
ระบาดซ้ำจะเอาไม่อยู่ และเสียหายหนักครับ
ด้วยรักต่อทุกคน”
