นายจตุพร บุรุษพัฒน์ อธิบดีกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง กล่าวภายหลังจากกรณีที่มีข่าวการสัมผัสถูกแมงกะพรุนกล่องของนักท่องเที่ยวบริเวณจังหวัดตราดเมื่อเร็วๆนี้ กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ได้ออกสำรวจเพื่อประเมินสถานการณ์ในพื้นที่เสี่ยงบริเวณจังหวัดตราด ในช่วงระหว่างวันที่ ๒๒ – ๒๓ มีนาคม ๒๕๖๑ ที่ผ่านมา พบแมงกะพรุนพิษ ชนิด แมงกะพรุนกล่องสกุล Chironex บริเวณชายหาดต่าง ๆ ของเกาะหมาก จ.ตราด จำนวนมาก แต่ไม่พบแมงกะพรุนภายในตาข่ายกั้นแมงกะพรุน ที่ติดตั้งไว้ในพื้นที่เกาะหมากรีสอร์ท และพรหมภักดี รีสอร์ท ซึ่งเป็นช่วงที่มีการพบเห็นแมงกะพรุนกล่องได้ของพื้นที่ในช่วงหลายปีที่ผ่านมานี้ แต่จากปรากฏการณ์ที่พบเห็นได้จำนวนมากในช่วงนี้ซึ่งเป็นฤดูกาลตามปกติ จึงควรเพิ่มความระมัดระวังในการเผชิญเหตุดังกล่าว
ทั้งนี้กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ขอเรียนนักท่องเที่ยวหรือผู้ที่ต้องปฏิบัติงานในพื้นที่เสี่ยงที่อาจพบแมงกระพรุนกล่องต้องเพิ่มความระมัดระวังและเข้มงวดในการปฏิบัติงาน ดังนี้ สำหรับนักท่องเที่ยว ควรงดหรือหลีกเลี่ยงการลงว่ายน้ำในบริเวณที่มีแมงกะพรุนชุกชุม ในการลงว่ายน้ำก็ควรที่จะสังเกตุบริเวณที่ว่ายน้ำว่าไม่เห็นแมงกะพรุนและควรสวมชุดที่ป้องกันร่างกายให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ ควรเลือกเล่นน้ำในหาดที่มีตาข่ายป้องกันแมงกะพรุน และหากสัมผัสถูกแมงกะพรุนกล่องให้รีบขึ้นจากน้ำทะเลโดยด่วนที่สุด พร้อมทั้งหาน้ำส้มสายชูราดลงบริเวณที่ถูกสัมผัสให้มากที่สุด นานไม่ต่ำกว่า ๓๐ วินาที ไม่ควรใช้น้ำจืด และห้ามขัดถู และฝากไปยังผู้ประกอบการ หากตรวจสอบแล้วพบแมงกะพรุนกล่อง ควรแจ้งเตือนนักท่องเที่ยวที่จะลงว่ายน้ำให้เพิ่มความระมัดระวังมากกว่าปกติ และควรอธิบายและให้ความรู้แก่นักท่องเที่ยวในการปฏิบัติตัวอย่างไร เมื่อสัมผัสถูกแมงกะพรุนกล่องเข้า ไม่ควรจับต้องและควรที่จะหาทางป้องกันไม่ให้แมงกะพรุนลอยเข้ามาสัมผัสถูกกับนักท่องเที่ยวที่ลงว่ายน้ำ เช่น วางตาข่ายกั้นแมงกะพรุน พร้อมทั้งจัดเตรียมน้ำส้มสายชูให้พร้อมใช้อยู่ตลอดเวลา และควรประกาศหรือติดตั้งป้ายเตือนให้เห็นหรือทราบทั่วถึงกัน
ส่วนวิธีการช่วยเหลือและปฐมพยาบาลเบื้องต้นที่ถูกต้อง ผู้ช่วยเหลือต้องแน่ใจว่าตัวเองปลอดภัยจากแมงกะพรุน พร้อมนำผู้บาดเจ็บขึ้นจากน้ำ หรือ ไปยังบริเวณที่ปลอดภัยให้ผู้บาดเจ็บอยู่นิ่ง ๆ เพื่อลดการยิงพิษจากแมงกะพรุน ห้ามขัดถูบริเวณที่ถูกแมงกะพรุน ชะล้างบริเวณที่ถูกพิษด้วยน้ำส้มสายชู นานอย่างน้อย 30 วินาที หากไม่มีให้ใช้น้ำทะเล แต่ห้ามใช้น้ำจืด และควรสวมถุงมือหนา หรือแหนบคีบหนวดที่ยังติดอยู่ ห้ามใช้มือหยิบเด็ดขาด ควรสังเกตุอาการตลอดเวลา หากหมดสติ ไม่หายใจ หรือไม่มีชีพจร ให้ทำการปั๊มหัวใจ (CPR) ทันที และรีบนำส่งโรงพยาบาลหรือสถานพยาบาลโดยเร็วที่สุด
ที่ผ่านมากรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ได้มีการดำเนินการศึกษาและประชาสัมพันธ์เผยแพร่องค์ความรู้เกี่ยวกับแมงกะพรุนกล่องทั้งด้านชีววิทยาและการปฐมพยาบาลเบื้องต้นตลอดจนการรักษา ในทุกสื่อที่มีอยู่ โดยทำงานร่วมกับกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข และเครือข่ายผู้ที่เกี่ยวข้องอื่น ๆ ได้แก่ ชุมชน ผู้ประกอบการ สาธารณสุข สถานพยาบาล ผู้นำชุมชนในท้องถิ่น ตลอดจนการนำร่องในการติดตั้งตาข่ายกั้นแมงกะพรุน ในพื้นที่เสี่ยงต่าง ๆ อย่างต่อเนื่อง ทั้งนี้ การเผยแพร่ข้อมูลของผู้ได้รับพิษแมงกระพรุน โดยเฉพาะการปฏิบัติตนและการปฐมพยาบาลเบื้องต้นที่ถูกต้อง นับเป็นประโยชน์ต่อสาธารณะในการสร้างความตระหนักรู้เพื่อการท่องเที่ยวทางทะเลอย่างปลอดภัย
