ประเพณีชักพระ ทอดผ้าป่า และแข่งเรือยาว ถือเป็นหนึ่งในงานบุญที่ยิ่งใหญ่ที่สุดงานหนึ่งของภาคใต้ แม้ว่าไหนหลายๆจังหวัดจะมีงาน ชักพระ ทอดผ้าป่า แข่งเรือยาว คล้ายๆกัน แต่เมื่อได้สัมผัสถึงรายละเอียดอย่างลึกซึ้งงานประเพณีนี้ที่สุราษฎร์ธานีถือว่ามีสวยงาม มีเสน่ห์ และโดดเด่น เปี่ยมไปด้วยเอกลักษณ์หลายอย่าง ที่สะท้อนถึงสายใยที่เชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่าง ผู้คนในชุมชน แรงศรัทธาที่มีต่อพระพุทธศาสนา และ ความผูกพันธ์กับแม่นํ้าตาปี
สำหรับ งานประเพณี ชักพระ ทอดผ้าป่า ถือว่าเป็นงานบุญประจำปีที่มีความสำคัญที่สุดของชาวสุราษฎร์ โดยจะจัดขึ้นในช่วงเทศกาลออกพรรษาของทุกปี เป็นเวลารวม 9 วัน 9 คืน ซึ่งสืบทอดกันมายาวนานหลายสิบปี เพื่อเป็นการเปิดโอกาสให้ทุกคนได้ร่วมทำบุญช่วงเทศกาลออกพรรษา
ในส่วนของงาน งานประเพณีชักพระฯปีนี้ กำหนดจัดขึ้นระหว่างวันที่ 10 – 18 ตุลาคม 2562 โดยไฮไลท์อยู่ที่ช่วง 13-15 ตค. มีกิจกรรมที่น่าสนใจดังนี้
พุ่มผ้าป่า ต้นไม้แห่งศรัทธา
พุ่มผ้าป่า ถือเป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่นไม่ซํ้าใคร มีที่เดียวในประเทศ โดยในคืนก่อนวันออกพรรษา ในตัวเมืองสุราษฎร์ธานีจะเต็มไปด้วย พุ่มไม้ประดับไฟสวยงามมากกว่า 1000 พุ่ม คล้ายกับต้นคริสต์มาส ซึ่งแต่ละพุ่มจะมีเจ้าของ นอกจากพุ่มหลวงอันงดงามที่อยู่บริเวณศาลากลางจังหวัด ที่รายล้อมด้วยพุ่มของหน่วยงานต่างๆทั้งภาครัฐและเอกชน ยังมีพุ่มเล็กๆหน้าโรงเรียน หน้าตลาด หน้าร้านค้า หน้าบ้าน เรียกว่า พุ่มผ้าป่าหน้าบ้าน ใครผ่านไปผ่านมาก็สามารถนำสิ่งของ อาหาร และเงิน ติดบนพุ่มเพื่อร่วมทำบุญได้
พุ่มผ้าป่า นับเป็นกุศโลบายที่ดี ในการสานสัมพันธ์ของผู้คนในครอบครัว เพราะในคืนวันออกพรรษา ครอบครัว ญาติพี่น้อง มิตรสหาย จะมารวมตัวกันที่บ้าน นำของมาติดบนพุ่มเพื่อทำบุญ และกินเลี้ยงสังสรรค์กันตลอดคืน เพื่อเฝ้าพุ่มของตัวเอง
ก่อนที่ในช่วงเช้าของวันใหม่ หลังออกพรรษา บริเวณพุ่มหลวงจะมีการจัดพิธี ชักพุ่ม พร้อมกัน โดยมีการเชิญพระผู้ใหญ่ 10 รูป มารับพุ่มเบอร์ 0001 – 0010 ขณะที่เบอร์อื่นๆที่เหลือ จะเป็นการสุ่มจับสลากของพระจำนวนกว่าพันรูปจากร้อยกว่าวัดทั่วจังหวัด ที่ต้องออกเดินตามหาพุ่มที่ตรงกับหมายเลขของตัวเอง วิธีนี้ดีต่อพระและญาติโยมที่ต้องการทำบุญ ทำให้ทุกคนได้มีส่วนร่วมทำบุญกันอย่างทั่วถึง
ขบวนเรือพนมพระทางบก ทำบุญร้อยกว่าวัดในวันเดียว
หลังวันออกพรรษา 1 วัน อีกหนึ่งประเพณีที่น่าสนใจและถือเป็นไฮไลต์ของงานชักพระสุราษฎร์ธานี ก็คือ ขบวนเรือพนมพระทางบก โดยวัดและชาวบ้านในชุมชนต่างๆทั่วทั้งจังหวัดจะช่วยกันจัดเตรียมตกแต่งเรือพนมพระทางบก นำมาประดับตกแต่งลวดลายอย่างประณีตงดงามตามจินตนาการบวกกับความคิดสร้างสรรค์และภูมิปัญญาท้องถิ่น เป็นรูปสัตว์ในวรรณคดี บ้างเป็นพญานาค หงส์ พญาครุฑ บ้างหนุมาน นัยว่าเป็นราชพาหนะของพระพุทธเจ้า จากนั้นก็นำบุษบกขึ้นประดับ
ต่อมาในวันงาน จะมีการนำพระพุทธรูปขึ้นประดิษฐานบนบุษบกเพื่อทำการสรงน้ำ และร่วมขบวนแห่ในวันแรม 1 ค่ำ เดือน 11 ที่เชื่อกันว่าคือวันที่พระพุทธเจ้าเสด็จลงจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์มายังโลกมนุษย์ ซึ่งบวนแห่เรือพนมพระทางบกจะเริ่มในช่วงเวลาประมาณ 8 โมงเช้า ผ่านไปทั่วเมือง นำโดยเรือที่จำลองมาจากเรือกระบวนพยุหยาตราทางชลมารค 3 ลำคือ เรือพระที่นั่งนารายณ์ทรงสุบรรณ , เรือพระที่นั่งอนันตนาคราช , เรือพระที่นั่งสุพรรณหงส์ ตามด้วยเรือจากวัดต่างๆกว่าร้อยวัด
ในขบวนแห่จะมีคนใช้เชือกชักลาก เรือพนมพระทางบก ที่มีล้อเคลื่อนไปบนถนน ผ่านใจกลางเมือง ชาวบ้านสองข้างทางที่รอชมความสวยงามของขบวนเรือสามารถเข้ามารับนํ้ามนต์และนำเงินทำบุญในบาตรที่ติดอยู่บริเวณข้างลำเรือได้ตลอดทั้งวัน ตั้งแต่สายๆยันคํ่า รวมๆแล้วสามารถทำบุญได้มากกว่า 1 วัดในวันเดียว แบบไม่ต้องเดินทางให้เหนื่อยเลย ซึ่งขบวนเรือจะไปหยุดที่บริเวณแม่นํ้าตาปี ก่อนที่จะมีการประกวดความสวยงามเรือพนมพระทางบกหลังจากเรือทุกลำไปจอดเรียงรายครบแล้ว โดยในช่วงหลายปีที่ผ่านมา จังหวัดสุราษฎร์ธานีได้ส่งเรือพนมพระทางบก 1 ลำ ไปร่วมงานประเพณีแห่เทียนพรรษาที่จังหวัดอุบลราชธานี ในช่วงเทศกาลเข้าพรรษา ส่วนทางจังหวัดอุบลราชธานีก็ได้ส่ง เรือเทียนพรรษา 1 ลำ เพื่อเป็นตัวแทนมาร่วมในขบวนชักพระฯที่จังหวัดสุราษฎร์ธานี ในช่วงเทศกาลออกพรรษา เช่นกัน ถือเป็นการสานสายสัมพันธ์ทางวัฒนธรรมของภาคอีสานกับภาคใต้ที่สร้างสรรค์มาก
ขบวนแห่สมโภชเรือพนมพระทางน้ำ มหัศจรรย์ แสง สี เสียง บนแม่นํ้าตาปี
แม่นํ้าตาปี คือแม่น้ำสายใหญ่ที่สุดในภาคใต้ของประเทศไทย ไหลลงสู่อ่าวไทยที่อ่าวบ้านดอน จังหวัด สุราษฎร์ธานี จึงเป็นแม่นํ้าที่มีความสำคัญมากของชาวสุราษฎร์ฯ เพราะเป็นทั้งแหล่งอาหาร พื้นที่ทำกิน รวมถึงเป็นเส้นทางสัญจรตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ขบวนแห่สมโภชเรือพนมพระทางน้ำ ที่มีเรือ 10 ลำของวัดที่ตั้งอยู่บริเวณริมแม่นํ้าตาปีเข้าร่วมจึงถือเป็นประเพณีที่แสดงให้เห็นถึงความใกล้ชิดของคนในชุมชนกับสายนํ้า
ทั้งนี้ หลังจากที่ขบวนเรือพนมพระทางบกเสร็จสิ้น ในช่วงคํ่า ตลอดสองข้างริมแม่นํ้าตาปีจะสว่างไสวไปด้วยแสงไฟ คนในจังหวัดจะเดินทางมาร่วมชมขบวนแห่สมโภชเรือ โดยระหว่างที่รอก็มีกิจกรรมต่างๆให้ทำมากมาย ไม่ว่าจะเป็น ตลาดนัดริมแม่นํ้า การแสดงนิทรรศกาลของหน่วงงานภาครัฐและเอกชน งานประกวดแข่งขันต่างๆ กิจกรรมของห้างร้าน ฯ
ในปี 2562 เวลา 2 ทุ่มครึ่ง ขบวนแห่สมโภชเรือพนมพระทางน้ำก็ได้เริ่มต้นขึ้น ท่ามกลางสายตาของประชาชนและนักท่องเที่ยวจำนวนหลายพันคนที่จับจองพื้นที่ริมแม่นํ้าตาปีเพื่อรอชมความสวยงามของขบวนเรือพนมพระทางนํ้าที่ตกแต่งด้วยสีสันสดใส ริ้วขบวนโดดเด่นอยู่กลางแม่นํ้า ก่อนที่จะปิดท้ายคํ่าคืนของประเพณีอย่างยิ่งใหญ่ ด้วยการจุดพลุไฟสว่างไสวเต็มท้องฟ้าเหนือแม่นํ้าตาปี งดงามตื่นตาตื่นใจมาก
ใครที่สนใจสามารถเดินทางมาร่วม งานประเพณี ชักพระ ทอดผ้าป่า และแข่งเรือยาว ที่จังหวัดสุราษฎร์ธานีได้ในช่วงเทศกาลออกพรรษาของทุกปี ซึ่งล่าสุด ทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องกับงานประเพณีนี้ในจังหวัดกำลังพยายามที่จะผลักดัน ประเพณีชักพระสุราษฎร์ธานี เพื่อขึ้นทะเบียนเป็นหนึ่งในมรดกโลกทางวัฒนธรรมให้ได้ แน่นอนว่าเรื่องนี้ต้องอาศัยความร่วมมือของคนไทยทุกคน หากต้องการสนับสนุนลองเดินทางไปสัมผัสบรรยากาศงานชักพระฯและท่องเที่ยวที่จังหวัดสุราษฎร์ธานีกันดูได้เลย
