เชื่อว่าคนไทยทั้งประเทศคงรอคอยรับชมการถ่ายทอดรายการเดินหน้าประเทศไทย “ส่งหมูป่ากลับบ้าน” และคงได้อมยิ้มกับคำตอบของน้องๆ ที่ต้องติดอยู่ในถ้ำ 10 กว่าวัน แต่สิ่งที่กลัวที่สุด คือการถูก “แม่ตี พ่อถล่ม” คำตอบของเด็กๆ บอกอะไรกับพวกเรา และคุณพ่อคุณแม่ที่มีลูกอยู่ในช่วงก้าวเข้าสู่วัยรุ่น สามารถเรียนรู้อะไรได้จากเรื่องนี้บ้าง นายแพทย์ยงยุทธ วงศ์ภิรมย์ศานติ์ หัวหน้ากลุ่มที่ปรึกษากรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข มีคำตอบมาให้
รู้สึกผิด – ให้อภัย
“จากที่เด็กๆ บอกว่ากลัวถูกแม่ลงโทษหรือพ่อถล่ม คำตอบของเด็กๆ ไม่ใช่ความกลัว แต่เป็นความรู้สึกผิด ซึ่งเป็นความรู้สึกปกติที่เกิดขึ้นหลังจากที่รอดจากวิกฤติมาได้ ความรู้สึกผิดของเด็กๆ เกิดขึ้นเพราะพวกเขาไปติดอยู่ในถ้ำโดยไม่ได้บอกพ่อแม่ว่าไปไหน ทำให้พ่อแม่เป็นห่วง เมื่อเกิดความรู้สึกผิด ก็ย่อมกลัวว่าจะถูกลงโทษ ซึ่งการที่เด็กๆ ได้พูดออกมาเช่นนั้นเป็นเรื่องดี เพราะนี่คือกระบวนการฟื้นความเข้มแข็งที่จะต้องเกิดขึ้น”
คุณหมอยงยุทธ ยังบอกอีกว่า หลังจากนี้คุณพ่อคุณแม่ของทีมหมูป่าต้องเข้าไปจัดการความรู้สึกผิดของลูกๆ ซึ่งควรเป็นไปในทางสายกลาง ไม่โน้มเอียงไปทางด้านใดด้านหนึ่ง โดยเข้มงวดเกินไปหรือปล่อยมากเกินไป เพราะหากเข้มงวดกับเด็กมากก็จะยิ่งรู้สึกผิดมากขึ้นไปอีก แต่หากปล่อยมากเกินไป เด็กก็จะไม่ได้เรียนรู้ว่าสิ่งที่ผิดอยู่ตรงไหน
“พ่อแม่ต้องให้อภัยกับสิ่งที่เกิดขึ้น เด็กๆ ทีมหมูป่าหลายคนพูดอยู่เสมอว่าจะไม่ทำแล้ว นั่นแสดงว่าเขารู้สึกผิดกับสิ่งที่ทำลงไป ต้องใช้เหตุการณ์ครั้งนี้เป็นบทเรียน ให้คำแนะนำสิ่งที่เป็นประโยชน์กับเขา และสร้างกติการ่วมกันในการใช้ชีวิตต่อไป”
กำหนดกติกา ทางออกเลี้ยงลูกวัยรุ่น
สำหรับคุณพ่อคุณแม่ที่เป็นผู้ชมอยู่ทางบ้าน คุณหมอยงยุทธให้คำแนะนำว่า คำตอบของเด็กๆ เป็นมุมมองที่ดี คุณพ่อคุณแม่จะเห็นว่า เด็กๆ ที่อยู่ในวัยนี้ซึ่งกำลังเข้าสู่วัยรุ่น จะมีลักษณะเป็นตัวของตัวเอง ซึ่งการกระทำบางอย่างเด็กจะรู้สึกว่ามีสิ่งที่พ่อแม่อาจไม่ยอมรับ จึงตัดสินใจทำลงไปโดยไม่สื่อสารกับพ่อแม่
“หากคุณพ่อคุณแม่เข้าใจธรรมชาติของเด็กวัยนี้ เปิดกว้างและรับฟัง พูดคุยกับลูก โดยไม่ตัดสินหรือลงโทษไปก่อน แล้วหาตรงกลางที่เป็นข้อตกลงร่วมกันระหว่างพ่อแม่และลูก เด็กจะกล้าบอกเรื่องต่างๆ ให้รับรู้ แทนที่จะเลือกทำหรือตัดสินใจไปโดยไม่ให้ผู้ใหญ่รู้ หรือเลือกการโกหกแทน ซึ่งไม่เกิดประโยชน์กับทั้ง 2 ฝ่าย”
คุณหมอเน้นย้ำอีกครั้งว่า “การเลี้ยงลูกวัยรุ่น หลักสำคัญคือรับฟัง ตกลงกติการ่วมกัน ไม่ใช่พ่อแม่กำหนดกติกาให้ลูกปฏิบัติตาม หากทำได้จะทำให้ลูกสามารถผ่านช่วงวัยรุ่นไปได้โดยมีพัฒนาการและการปรับตัวที่ดี”
