โควิด19 — หมอธีระ รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ผ่านเฟซบุ๊ก Thira Woratanarat ถึงสถานการณ์โควิด วันที่ 4 พฤศจิกายน 2563 ระบุว่า
ข่าวดี! ไต้หวัน ไม่พบผู้ติดเชื้อ โควิด19 ติดต่อกัน 200 วัน
“ในยุคปัจจุบัน หากต้องดูแลคนหมู่มากในสังคม…ต้องรับผิดชอบชีวิต สวัสดิภาพ และความปลอดภัยของคนจำนวนมาก…คงจะไม่มีทางที่รัฐ หรือหน่วยงานใดๆ จะไปจัดการดูแลอย่างลึกซึ้งได้ทั้งหมด
ยิ่งเป็นยุคที่มีเทคโนโลยีก้าวหน้าไปมาก เป็นยุคข้อมูลข่าวสารท่วมท้น ก็จำเป็นจะต้องเสริมสร้างให้คนรู้เท่าทันเหตุการณ์อย่างรวดเร็ว โดยทำให้พวกเค้าสามารถเข้าถึงแหล่งข้อมูลที่ถูกต้อง ตอบสนองต่อปัญหาและความต้องการของแต่ละคน เพื่อหวังจะให้เค้าสามารถนำไปใช้พิจารณาและตัดสินใจประพฤติปฏิบัติได้อย่างเหมาะสม
แนวทางดังกล่าวคือ การเสริมสร้างความรอบรู้ หรือความรู้เท่าทัน หรือความแตกฉานด้านสุขภาพ…ที่เราเรียกว่า “Health Literacy”
แต่รัฐ หรือหน่วยงานใดๆ ควรเข้าใจให้ถ่องแท้ว่า แนวทางดังกล่าวมิใช่การรวบอำนาจการตัดสินใจและความรับผิดชอบไว้ที่ตัวเองเป็นศูนย์กลาง
มิใช่แปลว่า การที่เป็น”รัฐ” การที่เป็น”หน่วยงาน”ที่มีตัวบทกฎหมายตราไว้ว่ามีบทบาทหน้าที่ แล้วจะชี้นกเป็นนก ชี้ไม้เป็นไม้ พูดอะไรบอกอะไรจะถูกต้องคนต้องทำตามเสมอ
การจะให้คนหมู่มากเชื่อและปฏิบัติตามได้นั้น มักต้องอาศัย “ศรัทธา” ที่เกิดขึ้นจากการที่คนเหล่านั้นได้เห็น ได้จดจำ ได้มีความประทับใจในความโปร่งใส สุจริต เต็มที่ มุ่งมั่นตั้งใจในการดำเนินการมาอย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอ โดยไม่มีอคติ หรือสิ่งใดที่ทำให้เคลือบแคลงสงสัย ไม่ว่าจะเกิดจากอิทธิพล หรือประโยชน์ทับซ้อนใดก็ตาม
การจะทำเช่นนั้นได้ ต้องยืนอยู่บนความถูกต้อง มีคุณธรรม จริยธรรม ศีลธรรม และมีน้ำใสใจจริงที่ต้องการจะพัฒนาให้ประชาชนในสังคมมีความสามารถที่จะอยู่รอดอย่างยั่งยืน ด้วยการสอนให้มีความรู้ มีทักษะที่จำเป็นในการดำรงชีพ
ท่ามกลางสถานการณ์โรคระบาด COVID-19 ก็เช่นกัน ถือเป็นบททดสอบรัฐ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ว่าจะสามารถสร้างศรัทธาให้เกิดขึ้นได้หรือไม่
ข้อมูลที่หน่วยงานต่างๆ นำเสนอนั้น จำเป็นต้องได้รับการกลั่นกรองอย่างดีว่า ถูกต้อง เหมาะสม เป็นไปเพื่อประโยชน์สุขของประชาชนทั้งประเทศ และได้รับการเผยแพร่อย่างละเอียดเพียงพอให้คนทำความเข้าใจสถานการณ์ได้อย่างลึกซึ้ง เข้าใจถึงความเสี่ยง สิ่งที่ต้องระมัดระวังและควรปฏิบัติ
รัฐบราซิล เตรียมเปิดสวนสาธารณะ แม้ป่วย โควิด19 กว่า5ล้านราย
อังกฤษ ล็อกดาวน์ 4 เดือน! ผู้ป่วยติดเชื้อ โควิด19 เกิน 1 ล้านราย
ข้อมูลที่นำเสนอต้องนำเสนออย่างรวดเร็วทันเวลา โปร่งใสตรวจสอบได้ มิใช่รอให้ทราบจากแหล่งอื่น ที่สุดท้ายแล้วอาจถูกต้องและละเอียดละออมากกว่าที่ได้รับจากทางการ อันจะก่อให้เกิดความเคลือบแคลง ไม่มั่นใจ ไม่เชื่อถือ
และสำคัญยิ่งนักคือ การนำเสนอข้อมูลที่ไม่สอดคล้องกับความเป็นจริง และส่อไปทางการมุ่งไปสู่วัตถุประสงค์แฝงแบบยังไม่ทันอ้าปากก็เห็นลิ้นไก่
ยกตัวอย่างเช่น ล่าสุดที่มีการเผยแพร่ว่าจะชงมาตรการนำเข้านักท่องเที่ยวต่างชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากกลุ่มประเทศยุโรปและสแกนดิเนเวียน แล้วให้เหตุผลว่ามีกำลังจ่ายเยอะ อยู่นาน และเป็น”กลุ่มประเทศที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อต่ำ”
ทั้งๆ ที่ประชาชนทุกคนสามารถเข้าถึงแหล่งข้อมูลและตรวจสอบแล้วเห็นได้ชัดว่า การกล่าวอ้างเรื่องความเสี่ยงต่อการติดเชื้อต่ำนั้นไม่ตรงกับความเป็นจริง เพราะข้อมูลตัวเลขชี้ชัดว่ากลุ่มประเทศยุโรปต่างระบาดรุนแรง และประเทศต่างๆ ในสแกนดิเนเวียนที่กล่าวอ้างถึงก็กำลังเป็นขาขึ้นแทบทั้งสิ้น
นี่เป็นกรณีศึกษาที่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และช่องทางการสื่อสารของรัฐควรนำไปเป็นบทเรียน เพื่อตรวจสอบข้อมูลให้ถูกต้อง และทบทวนมาตรการที่กำลังจะชงเพื่อขออนุมัติดำเนินการเสียใหม่ เพราะอาจนำความเสี่ยงต่อการระบาดซ้ำในประเทศ และส่งผลกระทบวงกว้างต่อประชาชนในสังคม
เหนืออื่นใด หากยังทำเช่นนี้ต่อไปเรื่อยๆ จะเกิดวิกฤติศรัทธา ประชาชนจะไม่เชื่อถือข้อมูลที่นำเสนอ และต้องพึ่งพาช่องทางอื่นๆ ไปในระยะยาว จนทำให้เวลาเกิดวิกฤติที่จำเป็นต้องขอความร่วมมือร่วมใจกันต่อสู้ อาจไม่ประสบผลสำเร็จ
ต่างจากระลอกแรกที่เราได้ช่วยกันฟันฝ่าจนผ่านมาได้
ด้วยรักต่อทุกคน”
